Mishke un Moshke [microform] : oder eyropeyer in Amerika

זהסהםדז זפפסד ו|0ס8טדאס0ס
פחוזסזוחס! ץ1/ו002 4002/4 זסז

צו

גנ = יא

=

פיז
ת)

ן

4
כא

==

וו יו =

וחוח150

שי
==
ישי טיק
יינ
א
20
שש
אפואהאהואט
אואהאאוהאאנטן
אאההאאהאאהוט
טע
8
ייא
ישש
אטא
ייט טט שי
רעטאעט

יס

װ

9חו20װ// 1חסוזטססס 8
צאאסווסס אמססא אאואדפא = קק אא שטט שע טש 71 55 זה 060 סח סס חאו חזושו } 68 9 וו חח 60 + 66 סס 00 טם גאז

0 אזס שסא זפופסחססם - עאטשֵשׂ שש טט ז 58 זח 0ס סקס סס חאו חזושו } אא (ע וו חה 60 זי 6= סס 06 טם 8

11ץץט+ט+1,)0808 {זוחזזסווחט סח8 סַחואססחס וסזוחסס ווופּטם סחוזטסז זס! 60טחסּוחו 13 061ז18 פוחד :6וסו
-פ!חסּוחסּזוטס6ז עז וו8טס 806חחו זס! 09ז08ח518 190 זס ופאו עחם פַחוז6סחז 01 חסוו06/11/08 זס! 0960 06 ס} זסח פּו זו
ז806ט 6זוחש ז0 5066 אח8וס 8 96ט ,069 סחט0ז0א080 סזסססז סד :016 א

.9.8.ש חוֹ ססוחוז 2000 עח8טוזוסס 044 ח8וח/685 6 2/00 66 7403 800 חס 2289.אן

4 1/110101111060
6 זט
צ1115101 מ10609 101 ז00010)

סיז
466 )זצ
מ16661914 0

צא אתסץ שעא

6 06 404 עגמז 00001100ז1160
-611015510טן 11ו1100טט

| - סצוצ -
צאאאמוט.

עי
ר2004-1878.4-דצ

-0מ1056 ,ז2446106, 1
,1105086 מנו 1501:6זען

מן זססמ0זש10 ,0001

מו 1:0000096 2 :11:2ז0זג/

.2416 001
1510 גמפזג שׁ

1/8)081 סמ800ג 1068/408416, 3181

ה6אג/עפעג גפֿושטז 208 פזדטזזזדפאז סץעזצ

4 1 /7, -2004- + זסטמזטא! 5401296 921176סת זס1251/ו

.1853-1935 ,װט21056 זסװוס}24 1
-ת2416 1101 ת1 160/06096 8 :40061148/ מ1 זססקסזץם ,006 ,1/109046 מט 1/115846

0 ,זג|טא} :2מ50זג שי
-400611416/ / 11859סקסזטט! 40061142/ מ1 זססקסזץים :41116 01 מזזס} 9מ1/זג/+

עםס 22 ;..ק 26

0/+-.012/02 1106150 .2 .610 ,000160165 , 069ש16 1191021 . {
2154 0 -201200 .11.פמזסממוענט .1

תן:/26 060:9114) 1012:834890צאא:סן
2:ָ,661}2)

7 0 זא 0 מ1:60004100

ייט

יוזא + אינ הל"

יוסף לאטיינער.

אַיירָאפֶעעֶר אִין אַמֶערִיקֹא.
מֶעריֶע אִין 5 אַקְטֶען..

וואר'שא--תרעיא

הויפט פערקויף אין פערלאג ,קולטור " ווארשא דזיקא .13 16

9

6 - פַרייז 20 קאפ. ‏ +כײ-

יו" א חמיין
יוסף לאמיינער,

יֹ קע אוּ מַאשְק

ייג אַ ר ער =-
אֵיירָאפֶּעעֶר אִין אַמֶערִיקֵא,

אַ קָאמֶעריֶע אִין 5 אַקְמֶען.

2 ע

וואר'שא--תרע"א

טאג שלצטקכו.נעצלע, 9 ::א;עציאשמקעכ א:ט :יט :

אה 2 =

הויפֿט פערקויף אין פערלאג { קולמור " ווארשא דזיקא .15 16
פיעעקמזעת מים זמזזעאחסתע8םח

9צומ8/01} 2 מם הו{סאסון
1910 182 זזד?) תג

1 ארי" שרשראארש טלעה

18 6ן אט / המהנוקגם ' 092219/4,, פחאכהזהא .אה ונ

פֶּערזָאגֶען:

=+ 2
בִּיסִינְג! 4 54

: /
מָאנקַארְזשָׁאוּ; זײַן ּוּכהאַלְטעָר- הנ 6 1

2
נַאטַאנזָאהן; יי
עַמִיליע; אַן פהי. /(שׁ /י
| קארל; זײַעֶר זוּחן א
שַׁארְלָאמֵא 4 זײַן געֶליֶעבּטץָ אי, -י

מַאשַׁקֶע; אִיהר פעֶטעֶר גי :

מִישְׁקֶע: װײ ‏ - :
לִיעבֶּערמַאן : יי אַמריקאנִשעֶר. באנקיר ריז כָיז מָיאל צ'
מינא } שאַרלאָטאַ'ס אַ גוּמץ פרײַנרין איץי י

ריֶענעֶר, מאַטראָועָן, חִיִנעָועֶר, פּאַסאַושיַרעָן.

"יס אמיה

?,1910 6 8 צה 284:עק88 גקסננעקאטגגן .0 .זאג .אי

- ערשטער אקט .

3 בּיִהנע שטעָלט פאָר בּיִסינג'ס אַ קאַנשאָר ;

בּיסינ; אִיך בּיִן רואַינ;רט ! אִיךְ בּיִן געֶבּראָבעָן, סײַן רעֶפיִציִט אִיום

3 6800 דאָלאַר אוּנר מײַן גאַנצעָם פעֶרמעֶנעָן בּעֶשטעָהט נוּר
פן 13 טוועָנר., . אונד דאַ האַבּעָ אִיך קײַן אַיינציִנעֶן גוטעֶן פּרײַנר מיט
וועָהם אִיך זאָל סיף קעֶנעֶן בּעֶראַטהעָן װאַס צוּ טהין. ., רעָנוּלירען
אִיום אוּנמעָנליִך , אונד װי װעָרדעֶן זיך מײַנע פּײַנרץָ פרעָהעֶן אַלם רי
ייעָרְרְקָן מײַן בּאַנקראָט עֶרהעֶרעָן... נײַן, דאַם זאָלעֶן די נימאַלס
עֶרלעֲבּעֶן ! היער בּלײַבּעֶן אִיזט אַבּעֶר אויך קײַן פּלאַן , מײַנץ גלויבּיְגעֶר
וועָררעֶן דאָך מיך עֶרשטיִקעֶן... פאָרט מוס מאַן פאָן היער1 אַבּעֶר
װאָ, נאך האַװאַנא?! נײַן, נאַך קענעֶרְעָ! זעָהר רעָכט קעֶנעֶרעַ, דאָרט
ניעמאַנר קאַן מיִך אוּנד ניִעמאַנד װײַם מיך , אִיךְ װעָרְרץָ אופ'ם נײַ
אַנפאַנגעָן שפּעקילירעֶן!,, .

(טאָנקאַרוֹשאנּ פוּן היִנטעָר די קוּליְסעָן פּײַפם),

בּיטינג ; יעָר קאַן דאַם זאָ שפּעָט זינגעָן בּײַ מיַר אִין קאַנטאָר } ! 0

: דיֶענעֶר } (אויפטריט דיַענעֶר) עָר אִיוט ראַם בּײַ מיר זאָ / /

שפּעָט אִין קאַנטאָר } /

דיענער ; קיר ימי אע

בּיקיננ } װעָרע מאָנקאַרזשאו +! װאַס מאַכט עֶר בּײַ טור ואָ שפַּעֶט
אִין קאַנטאָר 1

ריענער ! עָר זינגט אוּנד פּײַפט, אַוּנר ניִשטעֶרט רי בּיְכעָר , עֶר שײַנט
בּעָוויפעֶן צוּ ין.י, ‏ 2,

:"
זזיסינג } אֶל עָר העָרײַן קאָמעָן ! (ריענער 26 ואָל עֶר פֿילײַכט גצ |/!.ז |

*' (פון {,

/ 4* ! {אן ;
געֶהײִמנים-עָהפאַהבעֶן--האַכַּעֶנ--מצן..מגם אֵיהֶם זעָהן פֿן {/, { * "יי

+

היִער צו טהפאפפאָגמעבען! י. ,
(אוֹיפטריט מאָנקאַרושאג) ,
מאנקאדזשאוּ; ועָל באָס אֵייעָם, היִער בּין אִיך ראַ.. :
בּים נג ; מאָנקאַרושאו , װאַס מאַכעָן װ אָ שפּעָט בײַ סיר אִין.
קאַנטאָר} ‏ / :

טע

מאנקאדזשאו; איד אַרנײַשץ!

בּיקינן ; ועָר פּערלאַגט דעָן פון אִיהנעָן אִנּעֶרשטוּנדעָן , ױ

פֹֿלענרעֶר ! ?יא . :וע

יו :

מאנקאדזשאן; עֶהעֶן זי, מיסטעָר בּאָס, װײַל צ- האַלטט. מיד 170 ייג
שמעֲמם ---פו.-אַיינעם. פנן ב:-פו:לסטען-כובבאַנטעָר

3 3 3 5 : ,
האַכּ אִיף מיָר צוּם זאַמץ ג{ם גכט פוּן הײַטע אוּנר װײַטעֶר יעֶרעֶם טאַנ
אֵיין פּאַר אִיבּעָרשטוּנדעָן צוּ אַרבּײַטעָן,
בּיסיןן } פיר הײַטץ אִיסט געָנוּנ ! גוּם נײַט!

מאנקאדזשאו: גוּט אוּנוִנג , מיָסטעֶר בֹּיִסיִנג ,
בִּיסִינן ? װאָס אִיוט דאַס פיָר אוּמפערשעֶמטהײַט !

מאנקאדזשאו: חאַ, האַ, חאַ,., פּילײַכט װיַלעָן זי אֵיין בּיִסכעָן
שנאַפּס }

ביסינן ; טאָנקאַרזשאוּ! זאָפּאָרט פֿערלאַסעֶן זי מײַן הוֹיו!

מאנקאדזשאו; חאַ, חאַ, חאַ..,. אִיךְ האַבּץ שוין קײַנץ זײַמעֶן פוּן
לאַכעָן. ., בּראַװאָ! בּראַװאָ! מיַסטעֶר בּיסוּנג ! זי

שפּיַעלעֶן אִיהיעָ ראָלעָ זעָהר נוּט ! אִיךְ העֶטעָ זי געָראַמהעֶן זיך אַנגאַ.

זֹשׁירעֶן צוּ לאַסעָן אִין אֵינעָם פוּן די ניּייאָרקעֶר טְהעָאַטעָרעָ אַלם

אַקטיאָר !

ביסיןן } װאָס שפּריַכט דאַ דעֶר קעָרל, פאָן. טהלָאַטעֶר, פאָן אַקטיאָרצ

בּיִסט דוּ פעָרריִקט מאָנקאַדושאוּ ?

מאנקאדזשאו: אֶה, נײַן סער ! מאָנקאַדזשאוּ אִיזט ניִכט פּעָרריִקט,

מאָנקאַרזשאוּ האַט שאַרפץ בּליקץָ, אין אֵיינץָ מיִנוּטץָ

האַבּץָ אִיך אַלעָ אִיהרעָ בּיִכעֶרן דוּרך-געָועָהן, זאָגאַר די טאַשעָן, אִיך

װײַם,.,, אִיךְ װײַם...
בּיסינן + װאָס װײַסט דוּ!

מאנקאדזשאו: אִיךְ װײַס דאָס אִיהר זײַט מחילה אִין דֹעָר סופ ,
דאָס הײַסט מיט דֹעָם קאָפּ אִין רֹעֶר עֶרר, הײַטץ

אָדעֶר מאָרגעֶן מוּסעָן זי בּאַנקראָטיָרעָן .

בּיסינג ; מאָנקאַדזשאו ! אִיךְ ראַטע דיִך מויל צוּ האַלטען !

מאנקאדזשאו: יאַ, וועָן אִיךְ ועֶרדעָ בַּעֶפריִרוגט װעֶָררעֶן, ראַן
בּלײַבּ אִיךְ שׁטוּם װיַ די װאַנד '

בּיסינן; ; װאָס הײַסט בּעֶפריִריְגעֶן )

טאנקאדזשאו: דאָס הײַסט ד! אַפֹּתקְעָ לֹא יחרץ נעָלר, ר
מַמְמֵּקִים..,

ביסינן ? קײַן װאָרט מעָהר ! מיַר שײַנט דאַס יעֶמאַנד קומט .א

(אויפּטריַט נאַטאַנזאָהן)

נאטאנזאהן ; גיטעָן אַנּעֶֶר , העֶרר כּיסינ !

א

בּיסינן + נּטעָן אַנֹּעֲנֶר, העָרר נאַטאַנזאָהן ! װי געָהמם! אֶה, איין
גאַסט, בּיִטטעָ , נעָהמעֶן זי פּלאַץ!
נאטאנזאהן . צוּ אַלעָם עַרשטעֶן מוּטעָן ז מיִר גראַטוּליַרעֶן אונד
גליָק ויִנשעָן !
בּיסיןן ? נראַטוּליָרעָן אִיסט צוּ יעֶרעָ צײַט גוּט !
נאמאנזאהן ? אִיךְ ועָרְדעָ אַייך עֶרצעַהלעֶן די אוּרזאַכעָ פוּן מײַנען
הִיִרהעָר קוּמעֶן: מײַנעָר אֵיין רײַכעָר אֶנקְעָל אִיסט
געֶשטאָרבּעֶן אוּנר האַט אֵיין גרוֹיסעָס פַעֶרמעֶנעֶן אִיבּעָרלאַסעָן, הײַטע
האַט זיִך דאָס פּראָצעָם נַעֶעֶנריְגט אוּנד אוֹיף מײַן טהײַל בּעֶטרעֶפט
0 דאָלאַר , וועֶלכעָ אִיךְ הײַטץעָ עֶרהאַלטעָן האַבּעָ.,,
בּימִיןן ‏ אֵה, אִיךְ גראַטולירעָ אוד וינשׁץָ גליק מיַסטעָר
נאַטאַנזאָהן !
מאנקאדזשאו: דאָס הײַסט אֵיין גליק פון אֵיין גריַנהאָרן, קוּמט
נאָך אַמעָריִקאַ אונד לעַגט די האַנד אױף 82000
דאָלאַר ! אִיךְ עֶכטעֶר אַמעֶריִקאַנעֶר עֶכטעֶר יעָנקִי ניִכט אִיךְ האַבּעָ היִער
אֵיינעֶן פעֶטעֶר, ניִבט עֶר נעָהמט אֵיין אַ מיתה משׁוּנה, ניִכט אִיך בּעקְאָם
0 דאָלאַר ,
נאטאנזאהן { דאַרום אִיזט מיַר אַיינגעֶפּאַלעֶן אַיין פּלאַן, בּיַז אִיך וועָררֹעָ
מיִר אֵיין נעָשעֶפט פּיִנדעֶן זאָל אִיךְ מײַן געָלר בּײַ
אִיהנעֶן דעָפּאָנירעָן , . .
מאנקאדזשאו; װאָס טהוט עֶר !
נאטאנזאהן } רעֶן קיַנעָ בעֶפעָרץָ האַנר פינרץָ אִיך ניכם !
בּיסינן ; אִיך דאַנקע!
מאנקאדזשאו + ניִשם דאָ פֿאַר װאָסי.,
נאמאנזאהן ; זי ויִעֶן דאָז, דאַם אִיך ּין נאָך אֵיין גרינהאָרן יי.
מאנקאדזשאו ; נאָך װאָס פיִר אֵיין גרינהאָרן , אֵיין גרינעֶר גריני
האָרן ‏ אויף דרײַ עֶטאַזש די הויך !
נאטאנזארן + אִיךְ האַבּעָ שאָן נאַך מײַנץָ פרוי אוּנד קינדעֶר נעָי
שׁיִקט, די זיִנד שאָן געֲוויִםס העֲרוֹיסגעָפְאַהרעֶן { אִיך
האָפפץַ מיסטעָר בֹּיִסיִנג דאַס ז װעָרדעָן מיר נעָויִם אַן דעֶר
האַנד געָהן !י..
מאנקאדזשאו ; יא מיט דעָר האַנר אִיבּעֶר דעָר טאַשץ .
בּיסינן ? ױ קעָנעֶן גאַנץ זיַכעֶר זײַן, מיִסטעָר נאַטאַנזאָהן, דאַם אִיךְ
' וועָררעָ זי דיַענעָן מיַט ראַטה אוּנד טהאַט ,
מאנקאדזשאוּ: מיַט ראַטה אוּנר טהאַט, ראַס הײַסט מיט נעָהמעֶן
אונד ניִבט אָבּגעֶבּעֶן,
נאמאנזאהן ; ִּיִטטץָ, העָרר בּיִסונג, דאַ איסט ראַם געָלֵר יי,

פייט () 6

בּיסינג + מאָנקאָרזשאו ! שטעֶלעֶן זי אוֹים אֵיין רעָסיִט אוֹיף 80000
ראָל אַר . '

מאנקאדזשאו : אָלרײַט : אָט האָט עֶר געמאַכט אַיין תכלית פוּן

דעֶר ירוֹשׁה{ יי שי + אַד יא נאַם 4
013ו;

8 /)*

נאטאנזאהן ; װאָס זאַגט עֶר}
בּיסינג } וי אִיוט אִיהר נאַמעֶן }

נאטאנזאהן ; נאַטאַן נאַטאַנזאָהן,
מאנקאדזשאו; נאַפאַן נאַטאַנזאָהן , .. געַראָפּעָלט, דאַס הײַסט נאַטאַן
האָם געָנוּמעֶן אוּנד נאַטאַנואָהן האָט דאָס װײַטעֶר
וועֶקגעֶגעֶכּעֶן דעָם העֶררן בֹּיסוִנג מיט מאָנקאַרוֹשאוּ בּשׁותפות, יתנרל
ויתקרש שמיה רבּא, מיִסטעֶר נאַטאַנזאָהן װיַרר בּלײַבּעֶן בּיִם שטיקכען
פּאַפוִער אונד בּיִסונג טיט דֹעָם העָרר מאָנקאַרזשאוּ בּײַ'ם געָלֵר, אוּן
0 דאָלאַר ‏ פערפּאַלעֶן מעתה וער עולם אמן סלה!.., פעֶרטיג
בּאָם ! שרײַבּעֶן זי אוּנטעָר, כּיסונג שוײַבּטט דֹעֶר שלאַק זאָל אִיהם
טרעֶפּעָן, די האַנד ציִטעָרט אֵיהם זאָגאַר ניִט בּײַם אוּנטעָרשרײַבעָן!.,
בּיסינן ? בּיִטטע מיסטעָר נאַטאַנזאָהן, דאַ אִיסט דעָר רעָסיִט ,

נאטאנזאהן ; אִיך דאנקע:
יי ור שּ ו
מאנקאדזשאו: ניִכט דאַַ פִיַר ואס !
נאטאנזאהן; גוט נאַכט, העָרר בּיסינג !
בּיסינן ; גס נאַכט, מיַסטעָר נאַטאַנאָק! ר קְעָנעָן יאַ גאַנץ
רוּהוג שלאַפּעָן, אֵיהר געָלֹר אִיסט נאַנץ וכעָר י,,
(נאַטאַנואָהן אָב) ,
מאנקאדזשאוּ; גיט נאַכט, מיסטעָר נאַטאַנואָהן! נוט נאַכט 50
טוֹיזענֶר דאָלאַר ! זעָהעֶן זי טיסטעֶר בּיִסיִנג, יעֶצט
האַבּעֶן זי גאַנץ גוּט געָזאַגט, עֶר קאַן שׁוֹין רוּהיַג שלאַפעֶן , עֶר דאַרף
שוֹין קײַן אַנגסט האַכּעֶן פיר דיַעבּץָ, דאַס די זאָלעָן בּײַ אַיהם ראָס
געֲלֹר װעקשטאָהלעָן, נוּן ועֶל פּאַרטנעֶר, װי געַהעֶן רי נעֶשׁעֶפטעָן!
בּיקינג ?! מאָנקאַרזֹשׁאוּ, װאָס אִיזם דאָס פיַר אוּמפֿעָרשעָמטהײַט, װאַס
װיִלסט דוּ!

מאנקאדזשאן ; װאָס הײַסט, װאָס אִיךְ װיָל 1 די אַפּוֹתיִקְץָ! לא"
יחרץ געָלֹר, די ממתּקים . |

בּיסינג ; די בּעֶקימסט פוּן מיִר 8 טוֹיזעָנֶר ראָלאַר, אֶבּעֶר דוּ זאָלסט

מויל האַלטעָן !...

מאנקאדזשאו; ואָס+ זאָ טידאַניַש װאָלעָן זי טיך בּעָהאַנרלעָן וּ
וי האַכּט אִיהר פּיַר גאָט קײַן אַנגסט, עֶר װיָרר

אַייך דעָן שװײַגעֶן 1 אַייךְ פיל אֵיינעָ געֶכּראַטעַנע מוֹיבּ אִינ'ם מוּנד אוּנר

מיר וילעֶן זי זאָגאַר רי קנאָבעָן ניִכט געֶבּעֶן אַכּצוּלעָקעֶן !

א

ביסיננ ; דוי בּעָקוּמסט דאָך פוּן מיַר 8 טוֹיועֲנר ראָלאַר.,,

מאנקאדזשאו; בלײַנט דאָך אִיהנעֶן 48 מוֹיועָנְד ; װאָלעָן װיִר פראַ.
געֶן ציוײַ קייינעָ קינדעֶר , װאַן ריַעבּעְן בּעֶפאַלעֶן

אַיינעָן מעֶנשׁעָן , אֵיינעָר האַלט אִיהם צוּ דעָן מונד אוּנד דֹעֶר צװײַטער

נעָהמט אִיהם ראַס נַעָלֹר העֲרוֹים , טהײַלעָן זי זיך ניכט גלײַך 1 זינד זי

קײַנעָ גלײַבע קאָמפּאַניאָנען }

בּיסינן ; למ פ, װאַס אִיש ראַם פיר אֵיינע שפּראַכץ ?

מאנקאדזשאן ; דאָס אִיזט אֵיינע שׁפּרְאַכעָ פאָן אֵיינעֶן הױפּט אֶר:
רעֶנטליִכעָן ריַץבּ.,.

בּיסינג ; מאַרש! העֲרוֹים, דוּ װאַגאַכּונר !

מאנקאדזשאו ; טאַרש. אִיז מאַרש{ אִיך װועֶרדעָ געָהן אוגר זאַגעֶן
דעֶן שלימזל'דיגעַן יוֹרש אִין װאַס ירה לֶפּץ עֶר האַט
זײַן נעָלֵר אִיבּעֶרגעֶלאַסען .., גו?

בּיסיןן } דו קאַנסט געָהן !

זאנקאדזשאן ; אַ! אִיחד װיַלט דאַס אִיך זאָל װעָקנעָהן אוּנר

אִיהר ויִרד אוּנטעֶרדעֶסעֶן מאַכעָן רי פּליטה !

נײַן , סטאָפּ היער , פאָן היִער געָה אִיךְ ניִכט װעָק.

בּיסינג } דו בּעֶקימסט פון מיָר 8 טוֹיזעֲנֵד דאָלאַר, װיִדסט דוּ אִיוט

רעָכט, זאָנסט קאַנסט דוּ מאַכעָן װי דוּ פעָרשטעָהסט.

מאנקאדזשאו ; לאָם אִיךְ נוּר ניִכט װעָקנעָהן פוּן מײַן פרינצים ;
מײַן פּריִנציִפּ אִיום , ,לעוֹלם תקח" : לעולם נעָהם ,
אוּן תּקח װיִרסט דוּ װײַטעָר נעָהמעָן, . . אַהעֶר קעָש !

בימינן + שששׂי,, מיַר שײַנט עֶס קאָמט שאָן װיִערעֶר יעָמאַנר ,,

מאנקאדזשאן ‏ דעַר טײַפעָל זאָל ראָס נעָהמעֶן : וי עָם קומט געָלר
נעֶהמעָן שלאָגט מאַן מיר אִיבּעָר .,,

(אויפטריט נאַטאַנזאָהן)

נאמאנזאהן ; זְעָהר גום װאַס אִיךְ האַבּץ זי נאָך געֶטראָפעָן . .. זי
וועֶרדעָן מיַר עֶנטשוּלרינעָן, מיַסטעָר בּיסוִנג ! אִיך

האַבּעָ מײַן בּעָשׁלוּם געֶעֶנרעַרט אוּנר פּעָרלאַנגעָ מײַן געָלד צוּריִק,

מאנקאדזשאו; די קאָמעריעָ פאַנגט אָן דראַמאַטיש צוּ װועֶרדעֶן !אי

בּיסינג ; װי קאָמט עָם זאָ פּלעָצליף ה' נאַטאַנזאָהן ג

נאטאנזאהן ; אִךְ ועֶרדעָ אִיהנעֶן די װאַהרהײַט זאַגעָן, זאָ װי אִיךְ
בּיָן פוּן היער העָרוֹיסגעָגאַנגעָן האַבּעָ אִיךְ געֶטראָפעֶן

מעָנשעָן, װועָלכעַ זײַ האַבּעָן מיִר נעָזאַגט דאַס זי שְׁמעַהעָן זעָהר שלעָכם ,

הײַטץָ אֶדעֶר מאָרגעָן מוסעָן זי בּאַנקראָטיָרעֶן.

מאנקאדזשאוּ; זאָ! װײַס מאַן שאָן דאַס געֲהײַמניִם אֶהנעָ מוךוּ
כּיַן אִיךְ דאָך שאָן מעָהו קײַן פעֶקרעָט:טײַסטעָר!

ר - - =
571 ס? בש
יע אי +'

5 יל בֹ
שי אל

: יט אב די

שעט ער -, = = יי
= יי יט

= סען//;סץ

1 בי
= עו עט.- 2 יי רע
ר
+ 6 6

: ש יי 2

ביסינג ; װאָס לײַטץ זאַגעָן לעַנעָ אִיך קײַנעָ געָװויִכטעָ דאַרױף ! / מאנקאדזשאן ; ממתקים ! די אַפּותְעָ
נאטאנזאהן; אִיך לעַנעָ אַבּעַר יאַ געֶויִכְטעָ דאַרױף ! דאַ האַבּען וו בִּיסִיננן ; דאָ האָפט דוּ געָלר, |
: : 0 רעֶסיִט אוּנד נעֶבּעָן זי מיַר מײַן געָלר ! / מאנקאדזשאוּ ; אוֹיף די שטראַסע אִיום יעָצְט שטיִרמיֶש פּינסטעָר,.
בּיסיןן + נ, יי גוּם! קאָטעָן זי מאָרגעֶן וועֶרדעָ אִיךְ אִיהנעֶן / געָהט העָרוֹיס אוּנר זעָהט אוֹיבּ עָם אִיזט ניִעטאַנר
דאַס געָלֹד צוּריקְגעֶכּעָן. ן דאַ, װעָרדעֶן װיָר אִיהם העֶרויסטראַגעֶן אוֹיף די שטראַסץ, אוּנד מאָרנעֶן
נאמאנזאהן ; װאס, מאָרגעָן זאָל אִיך קאָמעֶן ! זי גלויבָּן, אִי | װאַן מאַן װיַדר אִיהם פיִנדעֶן , װיַרר מאַן גלױיבּעֶן דאַס שטראַסעֶן:מעֶרדעֶר.
יר? זי וס פעָרשטעָה ניִכט אֵיהר אוּנמעֶנשֹׁליִכעֶן פּלאַן מיִט | |. האַבּעֶן אִיהם עֶרמאָררעָט זאָ װיַ עֶס פּאַסיִרט אָפט אִין אַמעָריִקאַ; נון
סיר 1 זי 0 עֶן דאָס אִיךְ זאָל קאָמעָן מאָרגעָן אונר הײַטץ בּײַ נאַכט יי דאַרכּט אִיהר נאָך פאַהרעָן נאַך קענעֶרע!
8 זי דוּרף:געֵהן! נײַן ! הײַטעָ מוּסעָן זי טיַר דאַס געָלר צוּריִק. וי ביסינן ? זעָהר גוט , לעֶשעָ די ליִכט אוֹים! (אָבּ).
0 הא שא + חאַ, חאַ, חאַ.., דו אונפּראַקטישעַר דיעבּ ! אוֹיס
בּיסינו + ר 5 אנמאָרשטטאָר | האַכּ אִיך זי דעָן געָאַגט דאָס (יי מאנקאדזשאו א יי : א = = יס
: 6 ך : יל אִיהנעָן דאַס געָלֵר ניכט צוּריקגעֶבּעֶן + זאָגרעָרן | אֶה, דעֶר רעֶסיִט װיִרד דאָך יעֶצט זײַן מײַן לַעֶבּעֶן, מײַן רעטוּנגם:עֶנגעָל,
4 נאַכט גיב אַ ּ קײַן געָלד , | אִיך וועָררע אִיהם די הוֹיט העֲרוּנטעָר-שיַנדעָן , אִיך וועֶרדעָ כּאָן אִיהם
מאנקאדזשאוּ { עֶר האַט דאָך רעָכט, געָוויִם ! זאָ פיעל געֲלֹר ציִהעֶן,, נחאָרץ-װוי אֵיין מאַגיִקעָר -ציָהט--בּענדּעֶר -אוֹים
נאטאנזאהן ; װאַרום האַבּעָן ײ דֹעָן בּײַ נאַכט בּײַ מיָר ראַס װ -בען מוגר , 2 פֿאן/ 4 און 2/8,ן ‏ {+3ןא//
: געָלר געָנאָטעֶן ? ױ (אויפּטריט בּיַסיִנג) 6 / ן :
מאנקאדזשאן ; איבּ זאָ האַט עֶר שאָן רעָכט ! 4 ביסיןן } אוף די שטראַססץ אִיזט ניִעמאַנד דאַ , װאָלעָן וויָר אִיהם
בּיסינג ; נן גוּט! װאַדטעָן זי היִער 8 מינוּטעָן ועָרדעָ אִיךְ אִיהנלָן | נעָהטעֶן .
דאַס געָלר צוּריִקְגעֶכּעֶן . : װ מאנקאדזשאו :4 נון, שלימזל'ריִגעֶר יוֹרֹשׁ} דאַרף מֿעָן האָבּעֶן גליִק,
גאמאנזאהן נײַן, טעָרדעָר! דוּ געָהסט ניִבט פון היִער! מײַן | וועָן מין האָט ניִשט קײַן יאָהרעֶן 1 .., (טראָגעָן אִיהם צוּם.
געָלֹד זאָל מיר זײַן, יי .יי ק) 00 7וא,
5

ביסינג : נאַ רוּ בּלעָדי פּעֶרנָ (גיִט אִיהם אַ קלאפ אִין קאָפּ) : (פ אָ וה אַ נ ג3),

; :
נאטאנזאהן ; טײַנץ פרוי אונד קִיָנְדעֶר (שטאַרגט , ו וי = = 0 ט
ביסינג } אִיך געַהעָ נאַך אֵיינעָן אַרצט. טויֵל געָהן) ו

מאנקאדזשאוּ ; סטאָפּ! מאַן דאַרף ניִבט,

בּיסינג } פּילײַכט אֵיין בּיִסכעָן װאַסעָר }

מאנקארזשאוּ ; עָם ויִדד אִֵהֶם שאָן ניִכט העֶלפעָן, דעֶר מאַן
אִיסט טאָרט !

בּיסינג ; װאָס טאָדט 1 װאָהעָר װײַסט דוּ עֶס !

מאנקאדזשאן ; אהא, איך ביִן שאָן אַ געָניִטעֶר בּעל שמחה אִין
ריַעוצָ זאַכעָן ; מײַנץָ עֶלטעָרעָ ט בּריִדעֶר זיַנר אוֹיךְ

געֶשטאָרבַּעֶן מיט אָ אֵיין טאָרט, דאָס אִיוט אֵיין נאַנץ לײַכטעָר

טאָדט : אֵיינס, צװײַ, דרײַ, --אונד דֹעָר שלאַק האַט אַייך שׁאָן

נעֶטראָפּעָן ,

ביסינג ; טאָנקאַדושאוּ , יעֶצט אִיז קײַן צײַט צוּ שׁפּאַסעֶן ; ניָבּ מיר
אֵיין ראַטה װאַס זאָל אִיךְ מהון, פּילײַכט קומט יעָמאַנר .
בי אִיךְ דאָך אונגליקליך ,

רין; וד ---י .יי ..,..:8. ,יקנ ואל ייז זישיידאַ

==

ר 0541 *ייעשל טי -+- ריפ =
קיטע ייט

א א יע :ר הו
וישע ימו "טינ יי יז המר תעמ
פאר עדי" שי 2

צווייטער אקט,

(שׁטעָלט פַאָר אֵיין שׁיִה מיִם מאַטראָועָן , שיָפם?קאַפּוטאַנעָן אוּן
אוֹיךְ פיל פּאַסאַזשוַעָן . זיִנגעָן) ,

קאהר ; שטעָלט אַייךְ אוֹיף אַלץָ אִין די רײַהעָ! אַלעָ אִין די רײַהעֶך

אֵיינס צװײַ דרײַ ! טאַנצעֶן זיַנגעֶן לוּסטיג אִין דעֶר רײַהע ! ובּ;סםו-

לוסטיג געָהט, אוֹיף די רײַועָ אֵיין קוּם! אֵיין קוּם! (כּיסט) טראַלאַלאַ
טראַלאַלאַ מראַלאַלאַ ,

מיראללע ; רהיג מײַנעַ העָררעָן ! װי אוֹיךְ רוּהוג מײַנץ דאַמעָן,

רוּהיָג זאָלט אִיהר זײַן װעָט אִיהר העֶרעָן אֵיין קאָנטראָס

פאָן מיר ! אֵיין קאָנטראַס פון מיר: אֵיין טיראָללעָר בּין אִיךְ פוּן צוּ הויו,

יי 4

סנעי ר לדיי גי צקי ואר

א

:שאַנצעֶן קאָן אִיךְ זעָהר גרוֹים (בֹּיִםס. קאָהר וװויַעדעָרהאָלט עֶם) יעֶצט מײַנץ
פּרײַנרץ, קאָם נוּר העֶר, לאָם מיך העָרעֶן דײַנץ שטיִמץָ, טראַגץ אונו
יעֶטוואַס פאָר פּאָן רוּסלאַנד, פאָן רוסלאַנד !
קאהר ; יא יאַ יאַ יאַ,
רום ; רוסע טי מאַטוֹשקאַ, טי מאָיאַ גאָלובּישקאַ , שׁוועֶר אִיז מיַר פאָן
דיר צוּ שײַרעֶן , יעָדוּ בּראַט פּראָשצײַא (קאָהר וויעועָרהאָלט),
הֹעָ הו הֹעָ! עֶס טהוט מיָר זְעָהר וועָה { פּעֶרלאָזט מײַן שטאַנר
מײַן פאַטעָרלאַנד, יעָדוּ בּראַט פּראָשציאַי (קאְהו ‏ װיִעדעָרהאָלט) ,
מיראללע ; יעֶצט מײַנץ ליִענּץָ פרײַנד, קומט נור אַהעֶר, טראָגט אונז
עֶטװאָס פּאָר פאָן היָנאַילאַנר , פאָן חיָנאַילאַנד !
קאהר ויא יאַ יאַ יאַ!
חינעזע ? אַנגעָלעָטשיאַ! אַנגעלעֶטשִׁיאַ ; ככֹּיִםס . װײַטעָר ‏ װיִערעָהאָלט
דאָסועָלבּע).
קאהר ; כראַװאָ! בּראַװאָ! בּראַװאָ! בּראַװאָ! (מען קלינגט)
איינער } צום מיטאָג! צוּם מיטאָג !
קאר ; יעֶצט געַהעֶן ור צוּם מיַטאַג צום ‏ מיַטאָג ! (ב!סס)

(נאַטאַנזאָהן'ס פרוֹי און סאַלע עָרשײנעֶן) (זק }60

עמ =

סאלע ; מאַמאַ, סֹאִיוט װאַהר דאָם דֹעֶר פּאַפּאַ האָט אָבּגעְנוּמעֶן
אי ן עֶרבּ-טהײַל פאָן 90 טוֹיועָנֶר דאָלאַר }

עמיליא ; יא, טײַן קינד! דעָר פּאַפּאַ האַט אַבּג עָנאמעָן אֵיין עָרבּ.
טהײַל פאָן 80 מייזעֲנד דאָלאַר,

פאלע ; מאַטאַ , װאַן װועֶרדעֶן װיַר זײַן אִין אַמעֶריִקאַ 1

עמיליא ; דעֶר קאַפּיטאַן האַט נעָזאַגט דאַס הײַטעָ װועֶרדעֶן װיַר זײַן
אִין קאָסטיָל גאַרדעָן .

סאלע ; מאַטאַ זְעָה טר, דאָרט נעֶהט קאַרל מיט פּרײַלײַן ליַעבּעָרי.

מאַן, טֶר װיַרר זי הײַראַטעֶן )
עמיליא ; פֿױ! עֶס אִזש נינט שׁעָהן פיַר דיף זאָ װאָס צו
פּראַנעָן!. , ,
(אוֹיפטריָט קאַרל מיִט שאַרלאָמאַ)
קארפ ; גש מאָרגעָן, ליִענּעָ טטעָר +---
שארלאמא + װי געהט עֶס מאַדאַם נאַטאַנזאָהן }
עמיליא ;גאָט זײַ דאַנק !
שארלאמא } נאדאַס נאַטאַנאָקן, האַבּעֶן װיַר נאָך לאַניץ צוּ
פאַהרעֶן }

עמיליא ; דעֶר קאַפיַטאַן האַט געָזאַנט, דאַס נאָ הײַטעָ װועֶרדעֶן װויָר
זײַן אִין קאָסטיל גאַרעֶן .‏ : ׂ

קארל { מיר שײַנם ראָס אֵיינץָ קלײַנע שיפּלײַן קאָמט אַן, ראַס מוּם
געָוויִם פון ניוײאָרק זײַן, קאָם מוּטעֶר, װעֶרדעֶן װיָר נײַעָם
עמיליא ; אַך, טײַן העֶרץ אִיוּ מיר ואָ שװעָר, נעֶבּץָ גאָט עָם
זאָל צִוּם גוּטעָן זײַן . (אַלעָ אָפּ
(אויפּטריַט טיִשׁקעָ טיט מאָשקעָן)
== הי יי

מישקע ? אוי ! = = א
מאשקע ? וועָה! |
מישקע } מאָשקע , אִיךְ װיָל שׁוֹין װײַטעָר י.,
מאשקע } אַי , ניִשט געָראַכט זאָלסטוּ דוּ וועָרעֶן, זעָה וי אַלעָ טעֶנֹשׁעָן
געָהעֶן שפּאַצירעָן, עָם אִיז אֵיין פעָרגעֶניִנעֶן צוּ זעָהן אוּן רוּ
האַלסט אֵין אֵיין טעָקעֶן אוּן אִין אֵיין בּעֶקְָן ‏
מישקע : אָט האָסט דוּ אֵיהם, אִיף בֹּעֶקְעָ גאָר, מאָשקץע, אִיךְ װיָל
שוין װײַטעָר ,
מאשקע ; טישקע לעֶנּעָן, האַלט דיַך איין!
מישקע : אוֹי! מאָשקע לעבּעֶן, אִיך שטאַרבּ
מאשקע: עָט, ראָס זאָגסט רוּ נאָר אַזוֹי !
מישקע { װאָס , דוּ גלױבּסט מיָר ניִשט 1
מאשקע נון , גלוֹיבּ אִיךְ דיר , װאָס זֹשׁעָ װיִלסט דוּ1 זאָל אִיךְ מים
דיָר ורוי זאָנעָן ‏
מישקע אַז ורוּי זאָל אִיך שוֹין זאָגעֶן נאָך ריַר , טאַטץָ געֶטריַעֶר !
'‏ מאָשקע, אִיךְ װיל שוין װײַטעָר..,
מאשקע ; האַלט ריך אֵיין, מיִשקץָ לֹעֶבּעֶן
מישקע : אוי, מאָשקע , אִיךְ שטאַרבּ !
מאשמן ; שׁאַרי, שטאַרג, דו מײַנסט, אַז דוּ וועֶסְט שטאַרבּעָ
"‏ װועָט מען דיך דאָ בּעֶגראָבּען, אָבּעֶר גאָר לא , מעָן װעָט ריך
אַרײַנװאַרפעָן אִין ים אַרײַן אוּן אַלעָ ים:קאָטעָרם וועֶלעֶן זיִך רײַסעֶן
אִיבּעָר דיר ,
מישקע ; וועֶר שׁוֹין פאַרשטומט צוּ אַלדעָ שװאַרץ יאָהר! אִיך פעָר-
שטעָה רײַן מײַן, דוּ כּל-בּוֹניִק, דוּ מײַנסט, אַז אִיך װֹעָל
שטאַרבּעֶן וועֶסט דוּ קעֶנעָן חתונה האָבּעָן מיט אַ יונגעָ מויר 1 אַזױ לאַנג
קרעָנקסט דוּ, װי לאַנג אִיךְ װעָל נישט שטאַרבּעָן, דיַר אויף צוּ זעֶצעֶניֵש
ועָל אִיף נוּר האַלטעָן אִין אַיין לעבּעֶן, אּן אִין אֵיין מעֶקעֶן,.. מאשקץ!
אִיךְָ װיַל שׁוין װײַטעָר !
מאשקע ; האַלט דיַך אֵיין מיִשקץָ לעֶבּעֶן, אָט געֵהט קאַרל ,

(אויפּטרוט קָאֲבַלו
מארל } אַה, אֶנקעָל, טאַנטץ! אִיהר זײַם נאָך אַלץ ועֶעִיקראַנק+

יב יי

מישקע ; װאָס טיר זעָהיקראַנק ? צי זעָה אִיךְ דעֶן נישט חלילה אוֹיף
מײַנץ אוֹיגעֶן 1 דאָס אִיז אַ מין קישקעיקראַנקהײַט ! אוֹי מײַנע
קִיִשקעָס !

מאשקע ; װאָס פעָרשטעָהסט דוּ ניִשט קאַרל ז זי האָט שׁוֹין ניִשט מיט
װאָס צוּ בּרעָכעָן, בּרעָכט זי מיִט דעָר תּוֹכבחה., ,

מישקע { אומשטײַנס געָזאָנט , אַז מעָן פּעָרלאָזט זיַך אוֹיף אַייך מעָנעֶר
קומט שמעָנדיג אַזוֹי אַרױס! האָסט דוּ דעֶן ניִשט געֲקענט

אוֹיסקלוֹיבּעָן אַ שיף פאַר אוּנזעֶר געֶלֹד , וי עֶם געָהעֶריְג אִיז 1 נײַן! האָט

זיִךְ אִיהם פעָרנלוּסט אַ מין הוֹירעָלקְעָ, אִיךְ זאָל ניִשט זינדיָגעָן מיט די

רײַד, טאַטץָ נעטרײַעֶר !.,. אַז הוֹירלעֶן אוּן שאָקלעֶן זאָל זיך שׁוין פוּן

אִיהם, טאַמץָ געטרײַעָר!,..

קארל ; אִנֹּעֶר װאַס שפּריכט די טאַנטע ? דיעזעָ שיִפפּץָ אַיוט דאָך אֵיינע

פאָן רי בּעֶסטעָ שיפעָן ,

אַ שיף אִיז דאָס} דאָס אִיז דאָך אַ װיַעג! אַ מין לאָקשען-
בּרעָטיי,

קארל ;ָגעהט טאַנטץ אַ בּיסכען אַרײַן צוּ מײַנע מוטעָר, פיללײַנט װויָרר

אֵיהנעָן בּעֶסעֶר וועָדעֶן ,

מאשקע ;יאִי יאָ, מיִשקע לעֲבּעָן! נעָה אַ בּיִסעָל אַרײַן צוּ די שׁווע.
געָריַן, פּעֶרדרעָה אִיהר אַ בּיִסעֶל דעָם קאָפּ !

מישקע : אוֹי עֶס אִיז דאָף ניִשט אױיסצוּהאַלטען , אַז אוֹיסג עֶניִקעָרט
זאָלעָן זײַ וועָרעֶן! (אב

קארל { וּן אונד אִיהר אָנקעָל, אִיהר זײַט נאַר ניִכט געֲוועָועֶן זעָעִ
קראַנק }

מאשׁקע; יי האָג אִיךְ דעָן צײַט צו זײַן קראַנק1 אַז אִיךְ בּין אַלץ
פֿעָרנוּמעָן טיט מײַן מיִשקעֶן (מעֶנשׁעֶן לוֹיפּעָן דוּרך ד! בּיְהנעָ}
זאָג דאָך מיַר קאַרל, ואוּ לויפעָן ראָס די מעֲנשעֶן }

קארל { די געַהעֶן זיִך אִימפעָן שׁטעֶלעָן.

מאשלע ; װאָס אִיז דאָס אִין מיִטעָן דעָריִנעָן פּאָקעָן ז

קארל ; אי אַמעָריִקאַ אִיז אַזאַ נעָועֶץ. יעֶדעָר נַעֶר מעֶנש װאָס
קוּמט נעָפאַהרעֶן מוּם זיך שטעָלעָן לאַסען אִימפּעָן; אִיךְ
נעָה צוּ דעֶר מוּטעֶר (אָבּ)

(אויפּטריַט טיִשקע)

מישקע : געָואַלר, מאָשקץ ! די שיף געָהט אוּנטעָר,

מאשקע ; שׁטעָה דאָך, אַז דוּ װועָסט אַזוֹי לויפּעָן װועֶסט דוּ אַרײַנפאַלעֶן
אִין ים אַרײַן . די שיִף שטעָהט דאָך אוֹיף אֵיין אָרט,

נוישקע ואוּ זֹשע דעָן לוֹיפעָן עֶס די מעָנשעֶ }

מאשקע ;זי געַהעֶן זיך שטעָלעֶן פּאָקעֶן ‏

מישקע ; װאָס אִיז עָפּיִם אִין מיִטעָן פּאָקְעֶן !

מאשקע; אַמעָריִקא אִיז אַ נײַע לאַנד אוּן וועֶר עֶס קוּמט נאָך אַמע

ריִקאַ אִיז דאָך אַ נײַעֶר מעָנֹשׁ דאַרף מעָן אִיהם שטעָלעֶן
| נײַעָ פּאָקעֶן, נוּ קום !

מישקע ; ואיהין!

מאשקע; פּקעֶן שטעָלעָן ‏

מישקע ; װאָס!

מאשקע:פֿאָקעְן שטעֶלעָן ,

מישקע ;מאָטקע !

מאשקע: נײַן, דאָרטעָן שטעָלט מעֶן פּאָקעֶן.

מישקע : מאָשקץָ, הײַם אוֹיסדרעַהעָן דיי הֹירעֶלקְעָ צוּריִק אִין
קעֶשעָנאָוו !

מאשקע {יאָס רעֶרסט דוּ, בּיסט אַ פּנים משונע ?

מישקע : זאָלסט מיך נאָר ניִשט אִבּעֶרפוענעֶן װאָס אִיךְ רעָר,

נאָר דוּ זאָלסט אַרײַנגעָהן צוּ דעָם, װאָס מיטץ רוֹימעַן
קאַשקעָטעֶל ! :

מאשקע ; צם קאַפּיַטאַן מײַנסט דוּ }

מישקע ; יאַ צום קנּצן אוּן זאָלפט אֵיהם אאָגעָן: װיַל עֶר אוּנו
הוֹידעֶן קײַן מאַלעָריִקאַ, װי עֶם געָהעָר צוּ זײַן, אִיז נוּם,
אלא ניִשט ,.

מאשקע: אלא נישט ?
אֶלֹא ניִשט ! וועָל אִיךְ אוֹיסלאָועֶן אַלֹעָ בּײַוץ חלוֹמוֹת צו
דײַן כאָפּ,

ס'הײַסט צוּ. זײַן קאָפ ,
יאָ! אִיךְ מײַן עִם טאַקי צוּ זײַן קאָּ { האָבּ אִיךְ דעָן נישט
בּעֶצאָהלט מײַן פּעֶרהאָרעֶוועֶט געָלֹר, אַז אויסקרענקען
זאָלסט דוּ עֶס ! =
מאשקע ;פהײַסט עֶר זאָל עָם אוֹיסקרעֶנקעֶן !
מישקע { עִם אִיז מיַר אַלץ אֵיינם, זאָל עֶר דאָס אוֹיסקרעֶנקען מיט דיר
צוּואַמעָן! װאָס אִיז עָפּיִם אִין מיַטעָן דריַנען פּאקעָן + !
װאָס כין אִיךְ עָפּיִם אַ ילר פּעֶטרוּם ? אָי האָב אִיך דעָן נישט קלײַנעָר.
הײַד געֶפּאָקְט אוּן געָמאָזעֶלט } :
מאשקע; מילא, פאַר מֹיַר אִיז דֹעֶר תּירוּץ זְעָהר גוט , אֶבּעֶר דאָס
וועֶסט דוּ ניִשט אוֹיספּיְהרעֶן ! דאָ אַז מעֶן זאָגט פּאָקעֶן אִיז
פּאָקען ! אַזוֹי אִיז דעֶר דין אִין אַמעֲריִקאַ , |
מאשקע; אִיך דאַרף דיִר אוֹיף כּפּרוֹת מיִט גאַנץ אַמעֲריִקְאַ ‏
מישקע; אָם האָט 7 געָמאַכט אַ תּכלית אִין אֵיין מִינוּט פוּן
נאַנץ אַמעֶריִקאַ! קים, מישקץ לעֶבּען, װעֶל אִיךְ דיר

= אך א

עָפּיִם װײַזעָ; דוּ זעָהסט װאָס דאָ אִיז אוֹיפּנעֶשריִבּעֶן!

מישקע ; נײַן,, אִיך פעָרשטעָה גגֶשט 3 !

מאשכע; דאָ אִיו אוֹיפּגעֶשריִבּעֶן, אַז װעֶר עֶס לאָזט ויך ניִשט שֹׁטעָי
לעֶן קײַן פּאָקעֶן אוֹיף דעֶר האַנר, דעָם שטעלט מעֶן אויף
דעָם צוּנג ,

מיטקע : אוֹי אַנ'אַכטיַג האָט מיָר געֶטראָכּעֶן , װאָס טהוּט מעָן ?

מאשקע ? װאָס מעֶן טהוּט ? מעָן דאַרף נאָר ניִשט רײַדעָן! עֶס קוּמט
אַרײַן דעֶר דאָקטאָר אוּן טאַרט אַרוֹיף דֹעָם אַרבּעֶל אוּן
נעָהמט אַרױים אַ קלײַן מעֶסעָרל אין מאַכט , .. פּיִק, פּיִק .

מישקע 4 אַזוֹי לאַנג קרעַנקסט דוּ מיִט'ן דאָקטאָר צוּזאַטעָן, װי לאַנג
אִיך װעָל מיך נישט לאָזעָן מאַבעָן פּיִק, פֿיִק ,. און טה
מיר עָפּיִם !

מאשקע : אִיךְ װֹעָל דיָר גאָר ניִשט טהוּן, נאָר אֶהן פּאָקעֶן וועֶט טעֶן /ישץ אאיץ1,
דיך ניִשט אַרײַנלאָזעָן אִין אַמעֶריִקְאֵץ זֹעָה חי אַלעָ פֿעֶנשעֶך-

שפּאַציערעֶן, עֶס אִיז אַ פּערגעָניְגעֶן, דו זעָהמט מעֶן האָט זײַ שוין נֹעָ
שטעלט פּאָקעֶן אוּן זײַ זעֶנעֶן שוין נעֶזונר .י,

(אַלעַ--צאצעֶן) , 4

(אַ אײַנפאַכעֶר ציָטעָר, מיִשקעָ וועָלגעָיט לאָקשעֶן.

מישקע : נאַ, אָט האָסט דוּ דיַר מאַלעָריִקאַ אֹף מײַן קאָפּ! מֹעָן-
קעֶן דאָ עָפּיִם קרינעֶן ! טאָמעָר האָב אִיךְ געָװאָלט קאָכֹץָ
אַ בּיִסעָל בּאָרשט , אִיז וואוּ בּיִן אִיך שוין ניִשט אױם נעָוועָן+ נאַנן
נאַרעָל:סטריִם , גאַנץ עָסיַ: סטריט אוּן האָטש װעָר די כּפּרה קריגט
מעֶן ניִשט אוֹיף אַ בעל בּאָרשט, אוֹי אױיסגעֶניִקעֶרט זאָל עֶר מיָר וועָרעֶן,
רער כּל-בּוֹניִק מאָשקע, װאָס עֶר האָט מיך צוּנעֶרעֶרט , אַז אִיךְ זאָל פאָה.
רעָן אִין מאַלעָריִקאַ , (צִב)
ואויפּטריט קאַול)

פארל !אד. מײַן נאָם ! װאוּ זיִנר רי שׁעֲהנעָ פאַנטאַזיעָן, װאַס אִין
: האַכּץ מיר פאָרגעֶשטעָלְ+ װאוּ ור רי נאָלרענעָ לופם

שלעֶסעָר , װאַס אִיךְ האַבּץ מיָר געָכּויט} געֶסטעָרן אַלםּ אִיךְ בין העָרײַן
אֵין אִיין קאַנטאָר אֵיינעָ שטעָלץָ ּיְטעָן אִיוט דאָרט געָועֶסעֶן פּרײַלײַן

2

ליִעכּעֶרמאַן ; מײַן העֶרץ אִיוט מיָר געֶפּרעָסט געְווֹאָרעֶן, מײַן צונג אִיוש

מיר פּעָר=ריִקעָנֹם געָואָרעֶן, זאָ דאַס אִיך קאַנטע קײַן אַיינצינעָם װאָרט
אוֹיסשפַּרעָבעֶן , אִיךְ האַכּעָ בּעֶטעֶרקְט דאָס פּרײַלײַן ליבּעָרמאַן, װאָלטעָ
צוּ מיִר ואס שפּרעָכעָן, אָבּעֶר זי קאַנטע אוֹיךְ ניכט אונר יעֶצט מוּסטץ
אִיך מיך בּעָשׁליִסעֶן אַלס ריַענעֶר זיך אַנגאַזשירעָן לאַסעַן, אִיך אֵלּם
דיַענעָר 1! אָה, גאָט! װאַרום שטראַפּסט דוּ מיך זאָ}

(אוֹיפטריט מיִשקע)
מישקע { קאַרל לעָבּעֶן דוּ שלאָפּסט ? זעָה, װאָס אִיךְ האָכּ דיָר

ײ

געֶװאָלט כּעטען, אִיך האָג דאָ געֲקוֹיפט אִין מאַוק

מישקע ; קעֶקעֶטשׁ !

קארל ; װאָס אִיזט דעֶן דאַס?

מישקע ; אוֹי, װיסטעָר גריַנהאָרן ! אִין קַעֶשעָניעָוו אִיז עֶר געָוועֶן אֵין
גאַנצעֶר בּוֹיךְ האַלטעָר! און ראָ קעָן עֶר קײַן אֵין
װאָרט ניִשט מאַלעָריִקאַניִש, ,, װאָס בּײַ אוּנז אִיו קרויט
אִיו דאָ קעֶקעֶטשׁ ,

קארל ; קרויט אִיו דאָך קִעֶבּעֶטש.

מישקע ; קענּעֶטשׁ איז דאָך אַ װאָגעָן

קארל ; אַװאָנעֶן אִיוט קעֶרעֶטש,

מישקע אָבעֶר שטעָנדיג מוּו עֶר מיך אִיבּעֶרשפּאַרעָן , אַז אַ מוּהטץ
זאָגט קעֶקעֶטשׁ אִיו קַעֲקעֲטֹשׁ. נאָר ניִשט דאָס בּיַן אִיף

אוֹיטעָן, זעָהסט דוּ 1 פאַר די 9 קליַנעָ קעקעֶטשלאַך האָכּ אִיך בּעצאָהלט

7 סקרענט ,

קארל { פענט , װאָלעֶן זי זאַגעֶן .

מישקע ; די שפּאַרפש מיך שוֹין װײַטעֶר אִיבּעֶר ! יאָ, האָבּ אִיךְ דיך
געָװאָלט בַּעֶטעֶן, נעָהם אַ שטיִקְעָל קרײַר אוּן צוּבּרעֶךְ רי

? סקרעַנט אויף אונזעָר שפּראַך , װויִפיִעל מאַכט ראָס אוֹים }

קארל { 14 קאָפּעֶקעֶן .

מישקע; און װיַפיעל גראָשעָן!

קארל; 58 גראָשעָן .

מישקע ; 3 גראָשעָן פאַר אַזעֶלכעָ פ קלײַנע קעָקעטשלאַף + אוי אוֹים.
געָחאַפּט זאָלעָן שוֹין וועָרעָן גאַנץ מאַלעָריִקאַ, 3 גראָשען

פאַר אַזעָלכע 9 קלױנע קעָקעֶטשלאַך ; קאַרל לעֶבּעֶן. אַז די מאַמע װעָט

קוּמעָן, זאָלסט דוּ אִיהר זאָנעֶן, אַז אִיך בי אִין. קיִשׁעַן ,

קארל : ווא ?

טיט אתא

אע יט
: טל טג

יּ 1 ארי 1662 יש יט
יי א א א ע.

מישקע ; אִין קיִשעֶן, אִין קיך !
קארל ; אִין קיִמשעָן, װאָלעָן זי זאַגעָן ,
מישקע ; דו שפּאַרסט שׁוֹין װײַשעָר אִיּעֶר 1 אִיך האָכּ דאָך דיר
שוֹין 10 מאָל געאָגט, אַז ראָ אִיז די פּאַלץ אִיו דאָרט רי
קיִשעָן ! 98 גראָשעֶן פאַר אַועֶלכעָ 2 קליַנעָ קעֶקעַטשׁלאַך ! (אָב)
קארל אִיך װײַם נאַר ניָכם װאָס אִיךְ זאָל מײַנץַ מוטעָר זאַגען ,
אִיך װײַם בּעֶשטיִמט דאַס װ װיַרר ריַעועָן קלאַפּ ניִכט
העֶריִכּעֶרטראַנעָן ,
(אוֹיפטריט עֶמיְליאַ)
עמיליא ; נון , װאַס העָרט מאַן ניַעָם, טײַן ליַעבּעֶר זאָהן }
קארל ? ליַעבּע מוּטעֶר , דוּ װיַרסט זאָ גוּט זײַן אונד מיר די וועֶשע
אַיינפֿאַקעֶן. אִיךְ האַבּץָ שאָן אֵינצָ שטעָלעָ בּעֶקאָמעֶן.
עמיליא ; גאָט זײַ דאַנק, בּײַ װעָהט!
קארל ; בּײַ אֵיין געָוויִסעֶן בּאַנקיַר װאָלף בּיִסוִנג, אַלס ריַענעָר יי,
עמיליא } מײַן זאָהן איס דיֶענעֶר ! אָה נאָט , װאַרום שטראַפּסט רוּ
מיך זאָ שוועָר }
קארל ; אָרנעָ ניכט, ליעכּע מוּטעָר! דעָר גאָט װועָלכעֶר האָט אוּנו
אִין ; טיעפסטעָן אָבּנרונד נעָשלײַדעָרט דעֶר װעָט אונו נאָך
העֶלפעֶן, ובּיִַדעָ אָבּו
(אוֹיפּטריָט מאָשקע)
מאשקע ;אֶה, אִיז אִין דרויפען אַ פּראָסט, אַז עֶס אִיז אֵיין עברה אַ
הוּנד אַרוֹיסצוּלאָזעֶן, אוּן דאָ בּיִן אִיךְ הונגעָריג אויפץ נאַנצען
מאָנעָן, וו אִיו עָרניץ מיַשקץָ! אַהאַ, זי דאַרף אַװדאי זײַן פער:
נוּמעָן אִין קיך, הײַנם אִיז דאָךָ עָפּיִס פּורים! מיִשקץ לעֶבּעָן! מיטקץ
לַעֲבּעָן !!
מישקע { ההיּנטעֶר די קוּליְסעֶן) װאָס אִיו מאָשקץ לעָבּעָן}
מאשקע: װאָס אִיז ? קוּם אַרײַן אִין שטובּ וועֶסט רו נָפּיִם געֶבּעֶן
עֶסעֶן, װאָרוּם אי בּיִן זעָהר הונגעָריָג ,
(אליפטריט טיִשקע)
רים אוֹיף אונן אוּן אוֹיף

מאשקע ; אָמן סלה, האָסט עָפֹּיִם צוּ עֶסעֶן מיִשקע לעֶנּעֶן, װאָרוּם
איך בּיִן זְעָהר הוּננעָריג. אִיך פעֶרשטעָה מִיִשְׁקעָ לַעֶבּעֶן
לכּבוֹר פּורים האָסט דוּ אַוראי געָקאָכט אַגוּטֵעָ יוֹיך!

מישקע ; וי זאָל אִיך דיר קאָכעָן! האָסט מיר אַסך אִבּעָר.
געָלאָזט אויף יֹיךְ 1 דוּ װײַסט דאָך, אַז מעֶן דאַרף האָבּען

:פאַר דן יויך און אונטעָר דן יי אַ פּאַסאָלקע, אַ פּיצטרוּקץ, אַ ציִבּעֶלע

: = *-
: 2 8 " . אט : יי ר שי גי .ר יי
שער ' גב = : : אב ישייכאט .א : ; יי יי יי ייט == = : א
' אצ : וצ ר 6 יי : == עי" : : יצ 5 : 10 די יי = 5
שז א 6 יי יש יי : ארי א 0 עקאריא אט = : א 6 1 ' ץק ".אי שש 1 א :
: : א יש 1166 ר ר טי 0 א 5 שיט : 8 אט 81,?; א , : | : יי
/ א א 3 יי 0 7 אט שא" יט ישא עו יי אי -איעו א 4
ייישרטסריט בה אל 5 יהי" ' ר יי יי : ' צ
אי 8 ו א + א א '
7 2 בע ר יו יי

אַ ריִבּקץ. האָסט מיָר אַ סך אִיבּעָרנעָלאָט געָלֹר אוֹיף י י.

מאשקע { אַהאַ, - דוּ האָסט אַוראי געָקאָכט אַ גוּטעָן בּאָרשט מיט'

אַ פעָמעָן מאַרך:בּײַן .
מישקע { מיַשטײַנם געָזאָגט, אִין אַמעָריִקאַ יל עֶר עֶסעֶן בּאָרשט ,
אַז מעָן װיַל עֶסעֶן בּאָרלשט מוּו מֵעֶן פאהרעֶן אִין קעֶשעִי
ניעָוו , וואוּ בּין אִיך דעָן נישט אויטנעָצּאַלעֶן+ גאַנץ עֶסיִנ-סטריִם, גאַנץ

נאָדעָל-סטריט אוּן האָטש װעָר די כּפּרה קריגט מעָנ ניִשט אױף אַ

בּיְסְעָל בּאָרשט ,

מאשקע; װאָס דעָן האָסט דוּ נעָקאָכט !

מישקע ; נלויב מיָר מאָשקע אִיךְ האָבּ ריַר נעָקאָכט אַמאכל, אִיז
אַ כּפּרה די יוֹיךָ!יי.

טמאשקע: נון, זאָג שוין װאָס }

טאנ װ א האָב ריר גשָקאָכט קִזקעָפט .

מאשקע { װאָס אִיז ראָס אַזוֹינם, צוּם עֶסעֶן !

מישקע ; װאָס דע צום טרינקען !

מאשקע : אַבּי צוּם עֶסעֶן ; נוּן ניִבּ שוין אַהעֶר ,

מישקע 4 נוּן, אוּן די מגילה }

מאשקע: צוּ װאָס דאַרפסט דוּ די מנילה }

מישקץ; סמײַטש! ח האָסט פּקָרנעָסעָן, װאָס פאַר א יים הרין
מיָר האָבּעֶן הײַנט ? הײַנט אִיו ראָ? עָפֹּיִם פּוּרים,

מאשקן ; אִיך האָבּ געַהעָרט די מגילה, בּיִםט רוּ שׁוֹין יוֹצא,

מישקע : אוּן אִיךְ האָב שוין געֶגעֶסעָן, בּיסט רוּ שׁוין אוֹיךְ יוֹצא ,

מאשקע; מישקע, ניב מיר עֶפעֶן, װאָרום אִיךְ שטאַרבּ פוּן הונגעָר יי *
מישכע ; מאָשקע, די מנילה זאָל מיר זײַן ! אַז ניִשט בּעָקומסט רו'

ניִשט אַ שטיִקעָל קעֶקעֶטשׁ י. .

מאשקע: *
ס'אִיז נאָך דאָ אַ קלײַן מנילהלע .

מישקע ; מאָשקע, דוּ זאָלסט מיַר אויסלעֶרנעֶן פוּן רעֶשקְעָ לרעשׂקְץָ!
אַפּילוּ דֹעֶר יוּנגסטעֶר זוּהן המן'ם וותא, זאָל אויך ניִשט
פֹעָהלעֶן !

מאשקע ; הער זיך אֵין : הי בּימי אַחשורש, הוּא אַחשורש (טישקע
װוײַנט: טיִשקץע, װאָס װײַנסט דוּ }

מישקע : פאַר װאָס זאָל אַיִך ניִשט װײַנעָן, אוּן פאַר װאָס זאָל אִיךְ
ניִשט קלאָגען, אַז אִין קעֶשעָניעָוו פּלעָגסט דוּ זאַך צולעַנעֶן

מיַט די מגילה אִיז זי געָוועָן אַזױ לאַנג אוּן אַזױ בּרײַט אוּן דאָ האָסט דוּ

אַועַקְגעֶלעָגט אַ מין בּעֶנֹטשעָרל, ניִשט זיִנרינעֶן זאָל אִיךְ מיט די רײַר ,.

טאַטץ געֶטריַעֶר !

װײַם נישט צי אִיז מיַר נאָך געֶבּליבַּעֶן אַ מוילה + אַהאַ,.

6 =

מאשקע ; פאַר װאָס אִין קעַשעֲניעָוֹ , אַו עֶט פּלעֶָנט קוּטעָן דער
הײַליגעֶר פּורים פּלענסט דוּ אַרוֹיפּלײַנעֶן אַ פּירים-קױילעטש,

אִיִז עֶר געוועֶן אַזױ נְרוֹים אוּן אַוֹי בּרײַט אוּן דאָ גיבּסט דוּ סור

קעֶקְעֲטשׁ!---

מישקע ; ין, לײַעֶן װײַטעָר!

מאשמץ: אחר הדברים האלה גידל המלך אחשורוש את המן. --

מישמע; שטעה, אִיך האָכּ דיַך געָפּאַקט! װאָם האָסט דוּ געָזאָגט }

מאשקע { נידל המל אחשורוש את המן ,

מישקע ; טן, און אין גרעָנעָר !

מאשקע ; דוּ בּיסט רעָן אַ קלײַנעֶר גרעָגעֶר ?

מישקע : מאָשקע ! אַ גרעָגעֶר זאָל מיָר זײַן, וועָן ניִשט בּעָקוּמסט דו
ניִשט אַ שׁטיִקְעָל קעֶקעָטשׁ!

מאשקע ;נאָך אַ גליק װאָס עָם אִיז מיַר פַעֶרבּליִבּעָן אַנרעָנעָר, נאַ
דיָר, דאָ האָסט דוּ שׁוֹין אַ גרעַנעֶר { אִישׁ היה בּשוּשן הבּירה
וִשמוֹ מרדכי בּן יאיר כּן שמעי בּן קיש ...

מישקע : עֶר זאָל זײַן אַכּפּרה פאַר מיָר אוּן פאַר כֹּל ישׂראל,
אָמן סלה !

מאשקע ? אָמן סלה ! גיֵבּ אַהעֶר דֹעָם קעֶקעֲטשׁ !

זישקע 4 װאָס אִיז עָפּיִם אַזוֹי גיִך ?

מאשקע ; װאָס פּעֶרשטעָהסט דוּ ניִשט , מיִשקע לעֲבּעֶן ‏ אִין אַמעֶריִקא
געהט אַלעָס אוֹיף פַּאַרעָ, נעָהט די מנילח אוֹיך אוֹיף
פַּאַרעָ .

מישקע נוּן, װועָסט דוּ בּײַ מיִר עֶסעֶן אוֹיךְ אוֹיף פּאַרעָ.

מאשקע: גיבּ מיר עָפּיִם עֶסעֶן װאָרוּם אִיךְ שטאַרבּ דאָ פֿאַר
הוּנגעָר ,

מישקע ; נון, געָה שוין אַרײַן דוּ כּליבּוניִק אִין קיִשעֶן װעֶסט דו
דאָרט ריר נעָהמעֶן עֶסעֶן !

מאשקע ; װאָס שיִקסט דוּ מיר עָפּיִם שלאָפעֶן, װויָל אִיךְ דעָן שלאָפעָן ז
אִיךְ װיָל עֶסעֶן,

מישקע { אוֹי װיִסטעָר גריַנהאָרן, נאָך װײַסט דוּ ניִשט, אַז דאָ אִיז די
פּאַלץ אִיז דאָרטעָן די קַיִשעֶן

מאשקע; טפי אויף דיר, קיטשעָן האָסט דוּ בּעָראַרפט זאָנעָן א=).

מישקע } אוֹי בּלײבּוֹניִק, כּליבּוניִק! עָס האָט זִיך אִיהם פּעֶרגלוּסט
מאַלעָריִקע , דאָרם װעֶלעֶן מיַר שאַרעָן נאָלר האָט עֶר

געַזאָגט צוּם סוף שאַרט עֶר אַפִּילוּ קײַן בּרױיט אוֹיך ניִשט. אוֹי קעֶשעָניאָוו,

קעֶשׁעָניאָוו ... מאָשַמֹּעָז
מאשקן אל אי שי וויֶעדעֶר מיִשקעלץָ ?

גייץ 3 3 רוג

ש}2 וּות.

יי

==

יש היול 2 ארי

צי יה שי

* : א יי = 7 בי 3 = 8
7 שש : יש א 0
8 יע יי יקב אש = = יוט * 5 5 וי

א 613 62 9 פןג)

2
אב
: . 0
דל 4
1
: {'
25 =
55 7
4 : :
= ע "
= יי ר
י 4 א :
* . : 5
אצ ג :
= 4 4 7 2 א
א =

ׂ 6 בי בֿ ר א

2
מישקע : אק שׁלוֹח מנוֹת ? |
מאשכע: שקוֹה מנוֹת זעהסט דוּ מיִשקעלע ועָרד דאָ געֶזוּנגעֶן נישט
געשיִקט !
מישקע נוּן לאָז שׁוֹין זײַן געָזוּנגעֶן, נוּ זיַנג שוין!
מאשקע ;דאָס עֶרשׁטץָ שלוח מנות
װאָס גאָט האָט אוּנז געָשיִקט
נָן האָט אוּנז אויסגעָלײַזט פוּן נלוּת
אוּן אִין די מרבּר אַרײַן געָשיִקט ,
בּיידע : אַ משׁקה'לץ,, אַ בּוֹס'עֶלע, אַטאָרטעָלץ,
אוֹי װויַ צוּקעַר זיִם !
אַ המן'דעָל, אַנ'אָסתּר'ל, אַ מרדכי'לע, אַ שוועֶסטעָר'ל,
אוֹי וו צוּקעֶר זיִם ! אוֹי װי צוּקעֶר זיָם !
שיקט ; שוין אַלעַ שלוח מנות,
אַײינעָה דעָם צװײַטעָן גרוֹיסע מתּנות,
אוֹי וון צוּקעֶר זיִם !
זישקע ? נוּן קום אויך אַרײַן אֵין קישעָן !
מאשקע גאה װאָס טוֹיג מיָר אַקֵיִשֹׁעֶן!
נאָך װײַסט דוּ אַלס נישט אַו דאָ אִיז די פּאַלץָ און

1

8

ט אִיז דעָר קיִשען ! נור לאָז שוין דאָ זײַן די פּאַלע אוּן

דעָר קִיִשׁעָן!
מאשקע נע } וועָן וועֶסט דוּ מיָר שוֹין געֶגעֶן דעֶם קעקעֶטש!
: (שׁאַרלאָטעָ סאַלאַ עֶרשיַנעֶן)
מישקע אַ גוּטְעָן פּוּריִם שוועָגעֶריִן .
שארלאטע : אַגוט יאֶהר צוּ פאַלאו זאָג נוּר מײַן קינד וואוּ האָפט רו
געָנוּעָן דאָס געֲלר ?
סאלא { אִיךְ האָכּ /מיִך אַרוֹיפּגעֶהאַפּט אוֹיפ'ן טראַנװײַ אִיו געָקוּמעֶן
אֵיין פּאָליִסמאַן אוּן עֶר האָט מיר געֶגעֶבּעֶן אַ קלאַפּ האָבּ אִיךְ
שטאַרק געֶװײַנט ; אִיז עָר געָקוּמעָן אַהעָר אוּן עֶר האָט מִּיָה. נעֶנעֶכּעָן
געָלר אִיך זאָל נישט װײַגעָ|! מוּטעָר! אִיך װעָל ריר שׁוֹין אַלעָ טאָג
בּרעֶנגעָן געֲלר אַהױײַם! /
שארלאמע; װאו אִיז דאָס מײַן קינר די האַנר אַזוֹי געָװאָרעֶן ‏
מישקע לאָז עֶר אױפּליַגעֶן אַ טיכעָל מיט קאַלט װאַסעָר! ועֶר
לײַגט אוֹיף)
מאשמע: קים שועֶסטער אַרײַן װועֶסט דוּ עָפֹּיִם געָניִסעֶן פוּן פּרים ,
שארלאמע: קים פאַלאַ: ‏ -
מאפֿא ! נעַה דוּ אַרײַן מוּטעֶר אִיךְ װעָל מיף ראָ שפּיִעלעֶן מיִט רי
קיִנרעֶרלעָך . |
קוּמט אַרײַן קינרעָרלעֶך ! (קיִנדעֶר עַרשיַנעָן)

איינעך ! אִיך װעָל זײַן מררכי. /

איינער .
סאלא :
איינער +
סאלא :

אלע +;
סאלא ;
אלע ;

סאל ;

יאליע בר ימ יט עי טל

" 4 5
: : אל 5

25:

עֶס אִיוט דאָך מײַן פּעָיר !
עֶס אִיזט דאָך מײַן שׁמיָער !
נוּא זײַ דוּ מרדכי ! אוּן אִיך המן ! (אַלעָ וינגעָן)
הטן רעָר/ שלעָכטעֶר יוּנג
האָט נעװאָלט מיִם זײַן בּיַזעָן צונג
אוּמבּרעָנגעָן די יוּדעָן אֶהנעָ צאָהל !
האָט מרדכי מֿיִט זײַן געָוויַן
געֶטאַכט עָם זאָל גאָר ניִשׁט זײַן
אוּנר אַללעָם אִיז. געוועֶן אַלרײַט כֹּיִסם)
מרדכי ! מרדכי ! אָלרײַט !
האַ אִין די פאַר !
המן המן אִין פאַר! קומט שׁוֹין קיִנדעָר ! (2 מאָל
עָם האָט נישט לאַנג נְעָהוֹיעֲרי
האָט המן אַ תּליה אוֹיִף געבּוימ
אוּן עֶר האָט זיִך דאַבּײַ; זעָהר געֶפרײַם ,
אַז פוּן יוּדעֶן וװעֶט זײַן אַסף .
(פ אָ רה אַ גנ ג),

69 עמעט אטא יפ

פיערטער אקמ .

דו בּיַהנע שטעָלט פאָר אַ זאַל +

מינא ; לי?צע שאַרלאָטאַ, אִיך קאַן דיף גאַר ניִכט פעָרשטעָהן, די
נעָהמסט אָך זאָ אֵיינעָן רײַבעֶן בּרוֹיטיִנאַם, אֵיינָ אַנרעָרע
אוֹיף רײַנען פּלאַץ העפֿע, זיך גליִקליך שעָטצעֶן זא אֵיינעֶן מאַן צוּ האַבּען
אוּנד דָוּ בּיט אִיממעֶר ‏ טרו
שארלאטא ; ניבט אַלֹעָם אִיזט גאָלר , װאַס עָם שײַנם,
מינא ; אִיך פּעֶרשטעַה ריך ניכט , עֶרקלעֶרעָ דאָך מיָר אַלעָם.
שארלאטמא ; דוּ װײַסט דאָך גאַנץ נוּט ליַעבּעָ מינאַ, דאַס דעָר
העֶרר ליענּעֶרמאַן אִיזט ניִכט מײַן ריִכטינעֶר פאַטעָר ,
עָר אִיזט נוּר מײַן עֶרציְהוּנגסיפּאַטעָר, ריִכטיעָ עֶלטעָרן קאַנטע אִיך ניִבט +
דעָן אַלס אִיך װאַר נאָך אֵיין קלײַנעָם קינר האַט מיך דעָר העָרר ליעי
בּעָרמאַן צוּ זי געָנאָמעָן, נור דאַס װײַס אִיך, ראַם אִיך בין קײַנץָ עי
בּאָרעֶנעָ אַמעֶריקאַנ עָריִן, זאָנדעָרן אוֹים רוּסלאַנד , מיִט אֵיין יאַהר צוּריָק
האַבּע אִיך גײכּעֶטעֶן דעֶם העֶררן ליִעבּעָרמאַן דאַס עֶר זאָל מיָר עֶרלוֹיבּעֶ
נאַך רוּסלאַנד פאַהרעָן מײַנעַ ריִכטיגע עֶלטעָרן אויפזוכעָן, ‏ דעָר העָרר
ליַעכּעָרמאַן האַט עֶס מיר עֶרלוֹיבּט אוּנר אִיך בּיִן נאַך רוּסלאַנד געָפאֵה?
רעָן, אִיךְ האַבּע אִין מײַנעֶר געבּורמס:שטאַרט געֶווכט, נאַכגעֶפראַנם + :
פילײַכט לעֶבּט נאָך מײַנע מוּטעֶר אָדעָר פאַטעָר, לײַדעַר וגאָר--שאָן ול "1 עס |
ניעפֿאַנב--פון--מײַנע-פּרנדע נננ--אונף. פאָן--מײַנע -פעֶנגאַנבטע ; אִיך בּין 7" זישעץ /
נאַטיִרליך צוּריִק געָפאַהרעֶן נאַך ניוײאָרק, אוּנד װועָרעָנר דעֶר רײַועָ אוֹיף 2
דעֶר שיפפץָ האַכּע אִיךְ מיף מיִט אֵיינעֶן יּנגעֶן מאַן בּעֶקאַנט, אַך מינאַראײן |
-טופטער -דעה-טוגעָנדז != נָהכוקָן-ק ךדי עצימאיין ‏
אִיךְ האַבּץ מיך אִין אִיהם שמעָרבּליַך פעָרליֶעכּט אונד װיָר האַבּעֶן אונו
עַויגע ליִעבּעָ געַשװאָהרעֶן . יעֶצט שטעָללע ריך פאָר מײַנץָ שמעָרצעָן,
ראַס פאָן דעֶר גאַנצעֶר צײַט װאַס אִיךָ בּיִן הער אִין ניוײאָרק האַבּץָ איך
אֵיהם נוּר אֵיין מאַל געָזעָהן בּײ בּיִסינג אִין צצפּאָר , אַבּעֶר אִיך קאַנטץ
דאַן מיט אִיהם ניִכט שפּרעָכעֶן; יעָצט צװיִנגט מאַן מיך דאַס אִיךְ זאָל
הײַראַטעָן דעָם העָרר בּיסונג, -דאַס--הײַסט.--עֶפּעֶן-אָ-וואַם-, ננאַם- גיכט
שעק קאַן , נוּן זאַגע מיִנאַ, קאַנסט דוּ מיף פֿיַר נליקליך רעֶכעֶנעָן !
מינא ; אִיך העָרע -שײיששץ, עֶס קאָמט יעָמאַנר, פאַססץ--בנף--לנעפע
שאַבלאַטאַדיגאָפ זויָדד זיַך--גנכטיפּערלאַפען .

א

(אויפטריט בּיסונג אוּנד ליעבּעֶרמאַ
בּיסינג ; ליַעבּעָ שאַרלאָטאַ , װאַרוּם זיעסט דוּ היער 3 װאַרוּם געַהסם

2
6
ד.
4
יי
55
.
.
2
=
?
1
(

דוּ ניַכט צוּ די געֶסטעָ זיך אַמוּויִרעָן . }/{ר 3 |
שארלאמא ;אִיך קאַן ניכט, עֶס-+ +--עג :
בּיסינג ‏ אִיּעֶל } דיענעֶר ! שנעֲלל װאַסעָר , װאָס אִיום מיט דיר
נעֶשעָהן, פּילײַכט רוּפעֶן אֵינעָן דאָקטאָר 11, ,
(אויפּטריט קָאֲבֵךָ מיִט װאַסעֶר)
קארל ; מײַן גאָט ! שאַרלאָטאַ ! (אָבּ)
ליעבּערמאן ; קאָס מײַן קיד אִין גאַרטעָן, . פּילײַכט ויָרר דיָר
בּעֶסעֶר וועֶרדעֶן !
בִּיסֵינָןְ ; האַנץ ! שויפטריט האנן) הָאַ. האַסט דוּ אֵיינעֶן ראָלאַר, געבּע
דעָן נײַעֶן דוִענעֶר אנַנביזאַגעַ אִיהם דאַס עֶר זאָל זאָפּאָרט

דיענער; ששַ-וי
בּיסינג ; די געֶשיִכטעָ קאָמט מיַר זעָהר פעֶררעָכטיג פאָר (אוֹיפטריָם
ליַעבּעָרמאַן) מיִסטעֶר ליִעכּעָרמאַן ! אִיך האַבּץ אִיהנעֶן עָהר.

ליִכעָ דאָללאַרם געֶצאַהלט אונר זי ליפעָרן מיַר פאַלשע װאַאַרע!

ליעבּערמאן { װאָס מײַנען זי דאַמיט }

בּיסינג ; :איץ אײַנפאַך! האַבּעָן זי דעֶן ניִכט די לעֶצטע סצעַנע
מיט דעֶן נײַעַן דיענעֶר בּעֶמעָרְקְט! מיר שײַנט דאָס ער
אִיוט געַוייִס אֵיהר געֶליֶעבּטעֶר.

ליעבערמאן ; געֲוועָועֶן ! שאַרלאָטאַ האַט מיָר אַלעָט עֶרצעָהלט. נכט

יעֶרעֶר מעֶנש װעֶרט מיט װײַנעָן שׁיִקואֵל געַבּאָרעֶן,

דיְעועָר יונגעֶר מאַן אִיוט נאַך אַמעָריִקאַ מיט גאַנץ אַנדעֶרעָ אויסוכטען

געָקאָמעֶן, אַבֹּעֶר דאַס שיִקזאַל האַט אִיהם געָפיִהרט בּײַ אַייךְ אֵין

דיֶענעֶר צוּ וועָרעֶן , גראַרעָ וי מיִך מײַנץ טאָכטעָר אִיהנעָן צור פרוֹי
צוּ געֶכּעֶן, אַכּעָר אוּנזעֶר האַנדעָל אִיוט נאָך ניִבט פעָסט געֶשלאָסען, זי
קעֶנעֶן נאָך אִיהר װאָרט צוּריִק נעָהמעֶן . |
בּיסיננ } גאָט בּעָואַהרץָ! דאַס ניִעמאַלס , װאַן אִיךף האַבּעָ מײַן
װאָרט געֶגעֶכּעֶן ויִרר שאָן זאָ בּלײַבּעָן, |
ליעבּערמאן אִיךְ געָה צוּ מײַנץ טאָכטער, (אָב
בּיסינג ; אַד, װאַן אִיךְ זאָל מיִם 95 יאַהר יּנגעֶר זײַן, ראַ העָטעֶן
זיך די לײַטע מיִט מיר ניִכט ואָ העָרוּמגעֶשׁמיסעָן, אַבּעֶר
זאָ פּעָהלט מיר אוֹיך גאַר ניִכט, אִיךְ ביַן נאָט זײַ דאַנק רײַך, אונד
שאַרלאָטאַ ווירד מוּסעָן מײַנע פרוֹי בּלײַבּעָן! יאַ ! אונר פיִר דעֶן אֵיינען
װאַנאַכּונר מאָנקאַדוֹשאוּ, פיָר וועֶלכעֶן אִיך אִיממעֶר געָשראָקען האַבּע

(אויפּטרוט מאָנקאַדשאןּ) דעֶר אָנסט---שׁצְן---גענננִם.-געַשמאָבבּעָן, עָר אִיסט
שׁאָן געָוויִם אִין קעָרקעֶר פעֶרפּ-מ:-געפלופּען ין טע גלן ‏

מאנקאדזשאן; נײַן פעָר, מאָנקאַרזשאוּ לעֶכּט אונד אִיושׁ היער ,

בּיסינן ; מאָנקאַרושאוּ ! דוּ היער ! דוּ לעֶכּסט!

0 ==

מאנקאדזשאו: יאַ סעָר , אִיךְ לַעָכֹּץָ, אוּם אִיהנעָן צוּ בּעֶגראַבּעֶן ‏

בּימיןן ? ואָהעֶר קאָמסט דוּ יעֶצט מאָנקאַרזשאוּ?

מאנקאדזשאן; פאָן די האָהץ פעֶנסְטעֶר װאָ אַלץָ אָרעֶנטלינץָ לײט
זיִמצעָן ,

בּיסיןן; + אַך, װאַרוּם בּיסט דו העָרוֹיס !

מאנקאדזשאו: אוּם אִיך זאָל קענעֶן אִיהנעָן טראַנספּאָרטירעָן .

ביסיןן + מאָנקאַדזשאוּ, װאַס פּעָרלאַנגסט רוּ ?

מאנקאדזשאו; מאי. רע פאָן יעָנעֶם געָלר אִיט מיַר שאָן

גאַר ניִבט געֶבּליֶעבּעֶן, אוּנד אִיהר שטּעַהט-נאָךְ 04

געבב. גגט , 0/2 / (2
בּיסין; } מאָנקאַדזשאוּ ! איִך ראַטהעַ דיֵר מונד צוּ האַלטְעֶן . זאָנסט
פּאַקעַ אִיךְ דיך העֶרײַן דאָרט וװאָהעֶר דוּ בּיִסט יעֶצט
געֶקאְמעָן .
מאנקאדזשאו: נײַן סעָר, אֶהנעָ זי װֹעֶררעָ אִיךְ שאָן ניִבט
געָהן,
בּיסינג + מאָנקאַדזֹשאוּ!
מאנקאדזשאו: סטאָפּ ! מאָנקאַדזשאוּ קעֶן בּעֶסעֶר פּײַטעֶן, אִיהר
גלוֹיבּט דאַס עָם װיַרד מיָר שׁוועֶר זײַן צוּ עֶרצעָהלעֶן
די געָשיִכטעָ מיִט דעָם שליִממזלריגעָן יורש ?
בּיסינן ; יעֶר װירד דעֶן גלויבּעֶן זאָ אֵיין װאַנאַכּונר װי דוֹ בּיִסט ‏

מאנקאדושאו + יאַ , דאַס האַבּעֶן זי רעָכט, מיר וויִרר מאַן ניִבט

גלויבּעֶן, אַבּעֶר רֹעֶר רעֶסיִט לעָבּט,
בּיסינן ; װאָס, דעֶר רעֶסיִט אִיוש בּײַ דיָר ?
מאנקאדזשאו: װאַס דעָן, בּײַ אַייךְ אִיום עָרוּ
ביסינג ; װי זאָ קאָמט עֶר צוּ דיר ?

מאנקאדזשאו; אִיהר געֶרעֶנְקט די געשׁנטץָ מיט דֹעָם שלים.
| - מזל'דינעָן יוֹרש דאַן בּײַ אַייךְ אִין קאַנטאָר } וועָן עֶר

האַט דעַן שלאַק בּעֶקאָממעָן, האַט עֶר דעָן רעֶסיִט װעֶקגעֶלעֶגט אוֹיף

דעָם טיַש ,

בּיסינן ; נוּן, האַסט דוּ נעָואַגט דײַנע האַנד צוּ לעַגעֶן אוֹיף אִיהם +

או; פּאַרדאָן ! אִיך האַבּעָ בֹּיַרעָ העֲנרעָ געֶלעֶנט אוֹיף

מאנקאדזש אִיהם, אִיךְ האַכּעַ מיך אִינגאַנצעָן העָרוֹיפגעֶלעָנט.

אוֹיף אִיהם ,
בּיסינג { ניבּ מיָר דעֶן רעָסיִט !

מאנקאחזשאו ; יב מיר טי *
בּיסיןן ; הײַטע האַגּ אִיך קײַן געָלר ; טאָרנעֶן װיִרסט דוּ קאָמעָן צו

ייר ייג :

זון
/

וו

--- 40 ---

-טיר װעָרדע אִיךְ דיַר נעָלר נעֶכּעֶן אַֹר דוּ װיָרסט פיר דעָן
רעָסיִט געָבּעֶן ,
מאנקאדזשאו ? נײַן, מאָרנעֶן װעֶררעֶן זי זאָ פּרײַנרליַך זײַן אונר
קאָמעַן צוּ מיִר ,
בּיסינג ‏ װאַס, אִיך זאָל קאָמעָן צוּ דיָר !
מאנקאדזשאו { װאַס, עֶס פּאַסט אִיהנעָן ניִכט? וינד װיָר דעֶן
קײַנע גלײַכץ קאָמפּאַניאָנעָן} הײַטץָ האַבּץ אִיךְ
זי בּעָעָהרט מיִם אֵיין װיזיִם אוּנד מאָרגעֶן װעָרדעֶן זי מיך בּעֶעֶהרעָן
מיט אֵיין װיָיִט ,
בּיסיןן + נון גוּט, לאַססע מיַר רײַנע אַדרעֶססע אִיבּעֶר , וועֶררץָ אִיךְ
מאָרגעָן זײַ בּײַ דיר ,
! האַבּ עֶר קײנעַ װיִזיט:קאַרטעָן, דֹעַ
מאנקאדזשאן ; איך האַנּץָ לײַדעָר קנע װיט-קאַרטעָן, רע רער
דרוּקעֶר גיִבּט ניִכט אֶהנעָ נעָלֹר, נוּר זי האַבּעָן
ראָך פוּן אַלטץ צײַטעֶן אֵיינעֶן גוּטעֶן קאָפּ, אִיךְ װָאֿפּץ אִיהנעֶן זאַנעָן
מײַנע אַררעֶסעָ, װועֶררעֶן זי שאָן טרעֶפּעֶן . אִיך װאָהנץ בּעֶקטשטעֶטשלײַן
סטריט נוּ' 100 אויף דֹעָם 10:טעֶן טאַפּפּלאָר, װאַן זי וועֶרדעֶן העָרויפג עֵהן
אוף די טרעָפּ, װעֶרדעָן זי זעָהן ‏ אױף אֵינצָ ראָטהעָ טהיר
אִיוט אױפּגעָשריִבּעֶן מיט גיינעָ קרײַרעָ, היִער ואהנם מיסטעֶר
מאָנקאַדזשאוּ ,
בּיסינן + נוּן, גוּט, מאָרנעֶן אוּם 12 אוּהר בּיִן אִיךְ בּײַ דיִר ,
: * יי אגרזו : ור
מאנקאדזשאו ? אַבּעֶר כּעָשטיִמט אוּם 12 אוּהר , נוּן אַריעָ!
ביסינג ; נין, געָה דאָך שאָן !
ן, ניי וף מיַר שאָן אֵייעֶר האַנר
מאנקאדזשאו ; ון, נונט דאָף מיר שאָן אֵייעֶר האַנר ,
אַדיץ! אֶבּ) } פ 2 פס"יט(+/
ו, נאָט זײַ דאַנ ויף בּין דיַעזען װאַגאַבּוּנד לוֹיז
בַּמֵינֵגָ ; אך, נאָט זײַ דאַנק, װאַס איך בין דיֶעזעֶן װאַגאַּּ
נעװאָרדעֶן ! אִיך װעָררץ מאַל נאַכזעָהעָן װאַס מיִט מײַנע
שאַרלאָטאַ געֶשעָהעָן אִיזט . ואבו
(אויפטריַט מאָגקאַדושאו)
מאַנקאדזשאו ; עָה, מסטעָר! מיסטעָר! עֶר אִו שאָן װֹעָק!
= אִיך װאָלטע בּײַ אִיהם נעָהמעָן עֶטוואַס האַנר:געָלר,
בש זאָ וועָרדעָ אִיך שאָן מוּסעֶן װאַרטעֶן בּיַז מאָרג עֶן , אַבּעֶר פּילײַכט
הפוך' עֶר מאָרגעָן אוֹיךְ ניִכט קאָטעָן ! אַבּעֶר דאַס קאַן ניִכט זײַן, עֶר
{ראָך אֵיין עָהרעֶן-מאַן! יאַ ואָלכעָ עֶהרעטעֶנעָר קאן מאַן אַלץ
בויף הזיין גאַלגעֶן אױיפהענגעְן .

:יו גס 0/ו ק,} א

לש זאן)
-פינפטער אקט .

מארפ + הײַטץ אִיו רעָר טאַנ פאָן מײַנעָי שאַרלאָטאַ'ם האָכצײַט !
ו הײַטץ אִיזט דער מאַג אִין ועָלכעֶן מאַן רײַסט טיָר ראַם
ליִעכּסטע פאָן טײַנעָם העֲרצעָן וועָק ! הײַטֵעָ פיהרט מאַן מײַנץ שאַרלאָטאַ
צוּם עשׁאַפּאָט אוּנד אִיךְ מוּם ראַס אַלעֶס צוּועָהן ... אֶה, נײַן! לעָנגעֶר
ועָררעָ אִיך שאָן היִער ניִכט בּלײַבּעָן, פאָרט מוּם אִיך פאָן היִער..,
אַדיעָ שאַרלאָטאַ ! אַריעָ!
(אליפּטריט שאָרלאָטאַ)
שארלאמא ; קאַרל! װאָהין ?
קארל ; לאַסט מיך, שאַרלאָטאַ ! אִיךְ קאַן היער ניִבט בּלײַבּעָן.
שארלאטא ; אֶה , קאַרל! פּעֶרלאַסט מיך ניבט בּײַ מײַנעָ לעֶצטעָ
מינוּטעָן פּאָן מײַנעָם לעֶבּעָן! פעָרלאַסט מיף ניָכם
אִין דיַעזעָר טיָנוּם , װאַן מאַן וירר מיך צוּם עָשׁאַפאָט
פּיִהרעָן !
קארל { קאַן אַייך דעָן טײַן דאַזײַן לײַנטעָר מאַכעֶן!
שארלאטא: אֵייי
(אוֹיפְטריִם מיִשׁקַעַ אוּן סאָשַׂהֵעָ
מישקע האָבּ אִיךְ ריר געָאָגט, אַז דאָ דאַרף עֶס זײַן!
קארל ; אֵה, אָנקעָל, מאַנטע ! אִיך האַבּעָ די עֶהרעָ פּאָרצוּשטעָלעֶן
ו פרײַלײַן ליִעבּעַרמאַן, מײַן טאַנטעָ.י.
מאשקע ; מאַראַם גרעָגעֶר |
קארל ; מײַן אֶנקעָליי.
מישקע ; העֶרר המן:קלאַפּעָר ! מאָשקע , אִיז דאָס די כּלה אַלײַן !
מאשקע: טיִשקע , זעֶץ דיך אַניִדעֶר אוּן זוץ אויף אֵיין אָרם,
מישכקע: אֶבּעֶר אִיךְ דאַרף דאָך װיִסעָן װעָר די כּלה אִיו { זאָג נאָר
| מיר כּלה'כען , בּיָוט דוּ דאָס די כּלה אַלײַן ?
שארלאמא ! איך געַה העָרײַןשיִקעֶן מײַנעָן פאַטעָר (כי

ײ ר! זעה װאָס דוּ האָכט געֲמהוּן,
מאשקע + נוּ, זאָג אַלײַן נרעֶנעֶר ! זעָה וא גֶטהוּן

טאָמעֶר װאָלט די כּלה דאָ נאָך אַבּיִסעָל געֶועֶסעֶן ,

האָסט דוּ זי פֿערטריִבּעָן , נו זעק דיִך שוין אַניִדעֶר

אוּן זיַץ.

מישמע ; אִיהר זעָהט אַ חתונה אִין מאַלעָריקאַ, מעֶן זעָהט ניִשט אָן
4 אַ לעַבּעֶרונעֶן מעָנשעָן! בּײַ אוּנו אַ פּדיון הבּן אִיו שין

שֹׁעָהנעֶר װי אִין מאַלעֶריִקעָ אַחתוּנה,י,

א עי יי שטעט

5... 2 4
= = 65
6 =

וי
*

שָכל
*
+‏ אע :
יט ר :*
: 2 6 =
:2 =
(* 2 *,
= 1 לֹ
5 : 8
6 4 6
: :
: ֹ
:
6
2
{ ייב
ט "
: אי :
י * ז :
ו 6
ו צי
2 ו י
: 5
שי ' 5
2 יי ==
26
טי
אטיל -+
:יש גֹ
: וֹ
שְּ "
=
ג
+‏
'
יא
- :
ו :
ר יו
: .
י
5 יא *
3 א
: :
1 ;
, יי א
(:
+ 2
אי -
יי
2
7 8
יפ -
א :
.
/ 8
הי"
5
1

פיט שי

א ד 5

יע זי יש
ייו גי
4

.)אה

גע אט

2 1 42
8 ר א 2 8 8
יעשי אעופיאייע.א-ש'ואטהציע .ר *+= ++ יוט 0 :עו 4* "וי {2 : =

+ זי
יא יי :

װו

װ

9 :
59

מאשקע: זאָג נאָר מיַר קאַרל, װאָס אִיז דאָס נעָכטעַן נעָשעָהן מיִמ
אַיינעָם װאָלף בֹּיִסיִנג אוּן מיט אֵיינעָם מאָנקאַרזשאו ?
קארל ? זאָ װי מאָנקאַדזשאוּ עֶרצעָהלט אִיזט אִיהם בּיִסינג בֹּעָ
פּאַלעָן, נוּר װי מענשען עֶרצעֲהלעָן אִיוט מאָנקאַדוֹשאוּ
בּעֶפאַלעֶן בּיִסיִנג'ן ., .
מאשקע ; אִנּעָר װאָס פאַר אַגעֶשעָפְטעֶן האָגעָן זײַ צווישעֶן זיךו
קארל ? דעֶר מאָנקאַדזשאוּ װאַר בּײַ העֶררן בּיטוִנג בּוכהאַלטעֶר . אַבּעֶר
יעָצט אִיוט עֶר אֵיין װאַגאַכּונר , אֵיין ריִעבּ!
מאשקע אֶבַּעֶר װי קומט דאָס, אַז עֶר זאָל דעָרמאַהנעָן דעָם נאָמעֶן
נאַטאַנזאָהן ?
קארל ? אֵיין נאַמאַנזאָהן אִיזמ דעָן דאַ אוֹיף דעָר װעָלט!
מישקע ; מיַסטער אוּן מיַסטעָר, װאָם בּײַ אוּנז אִין קעֶשע
אַ שׁיִסְטעֶר אִיז דאָ אִין מאַלעָריִקאַ אַ מיסטעֶר . מען זאָגט דאָך
אַז די װײַבּעֶר האָבּעֶן נײַן מאָס רײַר, נאָר די מענעֶר האָבּעָן 99 מאָס
רײַד , אַז די מעֲנעֶר הוֹיבּעֶן אָן רעדעָן, קומט ניִשט אֵיינס צוּם צעָהנ:
טעָן, געָה זעֶץ דיַך אַװעָק, דוּ-קאַפּעָלײיש! אִיךְ האָבּ עָפּיִם װויִכטיִגעֶס
צוּ רעָדעֶן מיט קאַרלעָן { זאָג מיַר נאָר קאַרל! װֹעָר װֹעָט נעָהמעֶן
אוּנטעָרפּיִהרעָכטס ?
מאשקע { אי דאָס הײַסט בּײַ דיַר װיִבטיגעֶס 1 זעֶץ דיִך שוין אַניִדעֶר
דוּ גרעָגעֶר אוּן זי

עב , 4 יע
7 2/6 3 7/ז יי 0545 2 = עס

מישקע { אֶה, שועָגעָריִן לעֶכּעֶן! נאָם צוּ דאַנקעָן, װאָס מעָן זעָהט
שוֹין אַ לַעֶבּעֶרונעָן טעָנשעָן, מעָן האָט מיָר דעֶָרצעָהלט ,

אַז אִיהר זײַן געָוועֶן געָפּעָהרליִך קראַנק, אִיבּעֶר אַייך מעָג מעָן שׁוֹין

מאַכעָן די בּרכה : בּרוּךְ דין אָמת ,

מאשכע; גיעֶנעֶר ! כּרוּךָ מחיה מתים, האָסטו בּעָראַרפט זאָגעֶן .

מישקע : זאָל זײַן װי דוּ זאָגסט אַבּיַ מעָן זעָהט זף געֲוּנד. װאָס
זאָגט אִיהר עָפּיִם צוּ די מאַלעָריִקאַנעֶר חתונות, קוֹים װאָס

עָניאָוו אִיז

-מען זעָהט אַ לעֶבּעָריִגעֶן מעֶנשעֶן ! בּײַ אוּנז אִין קעשעָניאָוו אַ חתונה הױבּט.

'ו
זיך אָן פּרײַטאָג אוּן עָם עֶניִט זיך אִבּעֶר אַכט טאָג פּרײַטאָג! מײַן

קאַפּעֲלְיוּשׁ האָט זיך פאַרגלוּסט פאָהרעֶָן אִין מאַלעָריִקאַ! אִיהר װײַסט
װאָס אִיךְ װועָל אֵייך עֶרצעַהלעֶן שוװעָנעָריִן, אַז פוּן דעָר גאַנצעֶר צײַט
װאָס אִיך בּיַן אִין מאַלעָריִקאַ האָבּ אִיךְ נאָך ניִשט געֶזעָהן מײַן טאַטעֶן
צוּ חלום ; אוּן אִיךְ קען נאָר ניִשט האָבּעֶן צוּ אִיהם . אִין קַעֶשעֲניאָוו פּלעָגט
עֶר קוּמעֶן צוּ מיִר אַלץָ חוֹרש, װײַל פוּן בּעֶנְדעֶר אִין קעֶשעֲניאָוו אִיו
אֵיין טאָג נאַנג , אָבּעֶר דעָרמאַהן זיַך, װויִפיֶעל עֶר דאַרף נַעֶבֹּעָךְ געֵהן פוּן
בּעֶנְדעֶר אִין מאַלעריִקעָ דורך אַזאַ גרוֹיסעָן ים ,, ! (אויפטו!ט שאַרלאָטאַז
לאָן מיך , מאָשקע , אִיךְ װיָל עָפּיִם פרעֶנעָן עָר בּלה. עב

ו וועספ יד וויימער פֿערטרײַבּען י
מאשקע : גרעָנעֶר , דו וועֶסט אִיהר װײַטע עֶ עָ

מישכקע ; נישקשה, זאג מיר נאָר כּלהנוּ, דאָס בּיִסט דוֹ די
אשי צֹּ
וׂ כּלה אַלײַן ?

שארלאטא; *'

מישקע ‏ ושּ דיָר זײַן צוּ רפואה שלימה ! זאָג מיָר נאָר כּלה'בעָן
'{‏ דוּ בּיט אַלײַן פון מאַלעָריִקאַ !

שארלאטא : נײַזייי

מישקע ; פן װאַגעֶן דל *

לאמא + פוּן קעשעָניאָוו ,
שאר 5 יא : א טוה = מעשעניאוו;
מישקע ? פוּן קעֶשעָניאָוו ‏ מאָשקע דוּ העָרסט פון קעשעָניאָה ג

: : זיר ראי : יי ליק ווו : גאסט
שׁוועָגעֲריִן פוּן קעשעניאָוו, קאַרל פוּן קעשׁעָניאָוו; דוּ ר
אַ טאַמעָן מיט אַ מאַמעֶן +
יךְ האַנ ירע ניִכט!
שארלאמא ; אִיך האַגּץָ לײַדעֶר ברע נ
ײ; 4 װאָס הײַסט, דוּ האָסט בֹּײַרעָ ניִשט +
אט יי אה איין קלײַנעס קינד אִיזט מײַן
שארלאטא ; ייו "ר "יש אד אסט דאָר
פּאַטעֶר װועָק נאַך אַמעָריִקאַ אוּנד אִיסט דאָ
געָשטאָרבּעָן .
מישמע : געשמאָרבּעֶן ? בּרוּךְ מחייה מתים ,
- 4 : 5 א : וז רּרוּה
מאשמע; געָוואַלר, גרעָגעֶר , װאָס פּערבּײַטסט דוּ די בּרכוֹת ! בּרוּך
8 דיין אמת האָסטוּ בּעָדאַרפט זאָגעָן . | :
מאשקע ! ם'דאגה דיר, געֶשׁטאַרבּעֶן בּעֶנראָבּעֶן, אוֹיף יעֶנעֶר וע
װי געפוּנעֶן { נוּ דעֶרצעָהל װײַטעָר יי
שארלאטא + נאַכהער אִיסט מײַנץע מוּטעָר איהם נעֶפאַהרעָן װּכעָן
אונד איסט אויף דעֶר רײַזע אויך געָשטאָרבּעָן .
חָ | ואס יב ' ע ?
מישקע ? בּרוך ,,, מאָשקע װאָס פאַר אַבּרכה מאַכט מִעֶן
מאשקע : יוצא אָהן אַ בּרכה ,

ישמש ; ני װײַטעָר !
שארלאטא ; נאַכהעָר האָט מיף דעֶר העָרר ליַעבּעָרמאַן צי זי יק"
יי נאָמען אונד האַט מיך וי זײַן אֵייגעָנעֶם קיִנר עֶרצאָנעֶן,

אונד זאַ אִיוט עֶס שאָן אֵיינעָ געֶשיִבטעָ פוּן 17 יאַהר .
מישקע } דוּ װײַסט, װאָס אִיךְ װעָל דיר ואָגעֶן כּל-בּוניִק אַ די
!‏ געֲשיִכטע אִין עהנליך צוּ מײַן שוועֶסטעָרם געָשיִכטעָ? דאָס
וועָט שוֹין זײַן אַ געָשִׁבטעָ פוּן 6 יאָהר מיִט 13 חדשים, אִיז מײַן שוועָי
סטעָרם מאַן געָגאַנגעֶן צוּמאַכעֶן די לאָרעֶנם אוּן
װאָרעֶן. האָבּעָן מיר געמײַנט ,
נאָך אַ קוּרץ שׁטיִקעָל צײַט האָנּעֶן מיַר געָה
ריִקאַ , אַן מײַן שוועֶמטעָר האָט דאָס דעָרה

אִין פּעָרפאַלֹעָן גע
אַז שדים האָבּעֶן אִיהם צוּגעֶחאַפּט, נאָר
עֶרט , אַז עֶר אִיז אִין מאַלעָ:
עָר אִיז זי געפאָהרעָן אִיהם

-- וישע -

זוּבעָן, נאָר זי אִיז נעָכּאַך אַ לעַבּעָריגעַ אויףץ שִׁיִף גלֶשטאָרבּעָן, ,, זאָג

מיִר נאָר פּלה'כעָן, וי אַזױ ‏ הײַסט דו? :

שארלאמא ; שַרלאָטאַ,

מישקע { שקאַרלאָטאַ ! אַ שֹׁעֲהנֹעֶר נאָמעָן שקאַרלאָטע ! אַזֹי רוּפט
מעָן דיִך אִין מאַלעָריַקאַ, אֶכּעָר װי האָט מעָן דיַך געָרוּפּעֶן
אִין קעַשעֲניאָוו ?

שארלאטא ; שיַנרעֶלע.

מישקע אוֹי | אֵיין אַכטיג האָט מיך געֶטראָפּעָן! כּל-בּו'ניִק דוּ וװועֶסט
זעָהן אִיך װעָל. בּאַלר עָפּיִס טרעַפעֶן,

מאשקע ? מיִשקע זעֶץ דיִך אַניִדעֶר, דוּ װועֶָסט ניִשט טרעֶפעָן ,

מישקע ; אַז אִיךְ װעָל נישט טרעָפעָן װעָט זײַן פאַרפּאַלעָן. זאָג
נאָר מיָר כּלה'כעֶן װי האָט געֶהייסעֶן דײַן מאַמץ ! שטעָה ,

שטעָה, אִיךְָּ װעָל אַלײַן טרעֲפעֶן : רײַן מאַמץ האָט נעהיַסַעֶן..,. חנה,

אוּן זי האָט געָהאַט אַ שוװועֶסְטעֶר , , . מיַשקע, אוּן די מישקץ שֹׁטעָהט

יעֶצט פאַר דיָר ., . אוּן וואהל אִיז דײַן מוּהמץע, אוּן גוּט אִין דײַן

מוהמע !

שארלאמא + ואס העֶר אִיך ? אִיהר זײַט מײַן טאַנטץ?

מישכע ; עָר מיר טראַנטעָל, אֵיין אֵיינעֶנעָ מיהמע , בּליבּוניץ ,
װאָס שװײַנסט דוּ ? דאָס אִיז דאָך שײַנרעָלץ הנה'ם!

מאשקע ? װאָס העֶר אִיךְ דאָס אִיז שײַנדעָלץָ חנח'ם ?! בּיִן אִיךְ דאָך
רײַן פעֶטעֶר מאָשׁקץָ ,,. אוּן ואהל אִיז רײַן פַעֲטעֶר אוּן
גוּם אִיז דײַן פַּעֶטעֶר , װײַ קוּשׁעָן זיַך)

מישקע ; מאײקע, װאָס האָסט דוּ געֶטהוּן !

מאשמע ;פטײַטש, זי אִיז דאָך שיַנדעֶלעָ הנה'ס !

מישקע ? אוּן אַז שׁײַנדעֶלץָ חנה'ס. אִיז װאָס? דאַרף מעָן זיך אַזֹ
קוּשעָן מיִט אַיין אֵשׁה! קאַרל לעֶבּעֶן, װאָס שװײַנסט רוּ,
דאָס אִיז דאָך שײַנדעָלץ חנה'ם י,,

קארל ; די כּיט מײַן קעז !
מישק ע ; װאָס מיַר קאַרזיִנעָ 1 אַנ'אַייגעֶנעָ שוועֶסְטעֶרקִיִנר !

עמיליץ ; אָט דאָס אִיז די שעַהנעָ שײַנדעָלעָ, װאָס מײַן קאַרל פּלעָנט

זיִך מיִט אִיהר שפּיַעלעָן קלײַנעָרהױר !
מישקע ; אוֹי סֹאִיו אִיהם נעבּעֶךְ ניִשט בּעֶשׁעֶרט נעעֶוועָן מיט אִיהר

זי גריסעֶרהײַר צוּ שפּיִעלעֶן ,
(קארלאמא ; אֶה גאָט! בּין אִיךְ נאָך גליקליך בּײַ מײַנעָם לעָבּעֶן
מײַנע פּעֶרואַנדטע צוּ זעָהן. ., אֶה נאָט! אִיךְ דאַנקע
דיִר פיָר די גנאַרץ ,

- 35 =ט:

(אויפטדנט דיֶענעָר)
דיענער ; דעֶר בּרױיטיגאַם קאָמט , (אִ) יו
מישקע ועָר זאָגט עֶר אִיו געָקוּמעֶן ! 7

מאשקע זעֶץ ריַף אַניַרעָר, גרעָנעֶר, אוּן זיַץ רוהיג, דעָר חתן---.

מישקע : אִיךְ װועָל אִיהם געָהן מקבּל פּנים זײַן !
מאשקע: מעֶן דאַרף נישט } זיַץ אוֹיף דײַן אָרט , ן
ע :

(אויפטרייט בימינג) שפיט
אל" - -,,,

ביסינ: ; װיַלקאָמעָן, מײַנע ליִעבּץָ געֶסט!
מיש ע אוֹי אֵיין אַכטיג האָט מיך געָטראָפּעָן !.. בּל"כּוֹניִק, די
וועסט זעָהן אִיך װעָל שוין װײַטעָר עָפיִם טרעֶפלָן ‏
מאשקע + גרעָנעָר, זיץ אוֹיף דײַן אָרט זאָגט מעֶן דיַר, דוּ װעט
נישט מרעֶפעֶן . :
מישקע : אַז אִיךְ װעֶל נישט טרעפעָן װעָט זײַן פאַרפאַלעֶן 1 זאָג מיָר
: נאָר , װועֶלוועָלע, דוּ האָסט מיך דעֶרקעָנט +
ביסיננ + שײַנט מיר מײַן גאָטיזעָליְגעָ פרוֹיים שועֶסטעָר ... עֶס
פּרעָהט מיך זעָהר !.י.
מישקע : זעֶה נאָר עִם פרעָהט אִיהם זעָהר ! װאָס שװײַסט דוּ, כּל-
- / - בּויניִק 4 געָה צוּ צוּ אִיהם, דאָס אִיז דאָף װעֶלוועֶלעָ!
: רּ אד
מאשקע { וועלוועֶלעָוץ און מיף האָסט דוּ דעֶרקעֶנט+ אִיך בּיַן דאָן
דײַן שװאָגעֶר מאָשקץ !
בּיסיןן ; עֶס פּרעָהט מיך זְעָהר *..
מאשקע ; זאָגט מיָר נאָר, העֶרר ליִעבּעֶרמאָן , װעֶר אִיז דעֶר ההן
פון די כּלה ?
ליעבּערמא ; מיִסטעֶר בּיְסינג אִיז דעֶר חתן פון ר! כּלה .
מאשקע ; = נײַן, אִיהר װויַלט זאָגעָן, אַז מיִסטעֶר בּיִסינג אִיז דעֶר פאָ
טעֶר פוּן רי כּלֹה יי,
אלע! װאָס?!
2 אט
מאשׁקע:; והאי גאר אאז הא
וועָן דוּ בּיסט אַנטלאָפעָן געָװאָרע יַן װײַבּ הא
אִיבּעֶרגעֶלאָוט אַ קלײַן מײַרעָלעָ, און דאָס אִיו זי ,
שארלאמא : װאָס העָר אִיךְ! ! דוּ ביוט מײַן פאַטעָר ?
ביסינן ! אֶה, נײַן ! רוף מיך ניִשט מיט דֹעָם נאַמעֶן פאַטעֶר ! זאָל
די װעַלט ניִכט װיִסעָן, דאַס דוּ זאָ אֵיין עֶנגעֶל, בּיִסט די
טאָכטעָר פּאָן אֵיינעֶן מעֶררעָר ! + .

אלע ; יזר *
בּיסיננ ; א איין מעֶרדעֶר, אֵיין בּאַנדיִט בּיַן איִך! אִיךְ אַלױַן, מאַדאַם

+ יי טס

6 ֹּ
: ' : בי 2 : יאר 1 ,
ייט א יע יי יי יי עי

!א

4
.גי ".שי

אע

| /)ן 12 8 7 פֿו/ 1 + | 6 פווג
נאַטאַנזאָהן , האַכּץָ אֵייעֶר מאָן עֶרמּאָררעָט אונד עֶר האַט זײַן לַעֶבֹעֶן בײַ
מיַר אִין קאַנטאָר געֶעָנריגְט. י. |
שמיפֿיע ; װאָס הער אִיךְ ; דוּ װאַרסט דעֶר מערדעֶר פאָן מײַנעָן מאַן !
אָה! בּלוט זאָל זיך גיסעָן פּאָן דײַן העָרץ, זאָ וי פאָן
מײַנץ אוֹינעֶן מרעָרנעֶן ! מײַן לאַגעָ זאָלסש דוּ פּיִהלעֶן,

בּיסינן ; אֶה ! צעָרשפּריַנגץ דוּ פּעָרפּלוּכטעָס העָרץ! נײַן, לעֶנגעֶר
אִיוט שאָן ניַכט אױסצוהאַלטעָן! זאָל שׁוֹין רי װעָלט בֹּעָי

קארל ; שטעָהט, מיַסטעָר בּיִסיִנג! יעָרעֶר מעָנשׁ אִין זײַן לעָבּעֶן
בּעֶנעָהט פֹעָהלעֶר { אִיךְ פון מײַנעֶר זײַטץ פעֶרציַהעָ אַייך ,
: +ך-שענקט--מנר אֵייעֶר טאָכטעֶר

ביסיןן ; האַגּ אִיךְ דעָן דאַס רעָכט} מיסטעָר ליענּעֶרמאַן ,
עֶר האַט אִיהר עֶרצוֹינעֶן אוּנד עֶר. האָט דאַס רעָכט
אִיבּעֶר אִיהר ,
ליעבּערמאן; נײַן,, מיַסטער בּיִסוִנג ! בּיַז יעֶעט װאַר אִיךְ פעָרטרעָטעָר,
אַבּעֶר רעָן זעָגעֶן מוּו געֶבּעֶן דער ריִבטיִגעָר פּאַטעָר.
שאַרלאָטאַ, זײַ דאָך אַרטיג געֶגעֶן רײַנעֶן פאַטעָר !
שארלאמא ; אִואָהל פון מײַן קינדהײַט אַן קאַן אִיך נור ריע
מאַן אַלם פּאַטעָר, דאָך ועָהעָ אִיך דאַס דאַס
שיִקזאַל האַט זאָ געָפּיִהרט דאַס מײַן ריִכטיגעַר פּאַטעֶר זאָל מיָר רעֶן
זעָגעֶן געֶבּעָן .., אֶה, פאַטעָר ! ליַעבּעֶר פאַטעָר!
מישקע { דאָס קעֶן זיך נאָר מרעֶפעָן אִין מאַלעָריִקאַ, אַז אַטאַטץ
זאָל חתונה האָבּעֶן מיט זײַן אַייגעֶנֹעָ טאָכטעֶר !

מאשקע ננרענעֶר, װאָס רעָרסט רו, עֶר האָט דעָן חתונה געָהאַט !
עֶר האָט דאָך נאָר געָװאָלט .
מישקע { אַז אַ טאַטץ מאָר אַפִּילוּ ניִשט וועָלעֶן אוֹיךְ ניִשט
בּיסיןן + אַך מיִסטעָר נאַטאַנזאָהן! אִיךְ געָבּעָ אִיהַנַעְוימײַנעַ טאָכטעֶר
וי אויך מײַן גאַנצעָס פערמעגעֲנייאונד אִיךְ אויף מײַנץ
אַלטע יאַהרעָן װיַל אַלס ריענעֶר בּײַ אַות'עֶן פעָרבּלײַבּעֶן.
מישקע { נוּ זאָל זײַן אִין אַפּּפֹעֶר שעה, מול טוֹב ! מול טוֹב !
(אוֹי יט מאָנקאַדזשאּ מיָט פּאָליִם?מענעָר)
מאנקאדזשאוּ { מול-מוֹב ! מול-מוב! חתן דוֹמה לכּלב }, אַזוֹי וי אִיהר
קוּ יף עג ם סאָנקאַרןשאו !
אִיהר װועָט מיר פּעָרצײַהעָן װאַס אִיךְ בּיַן געֶקוּמעָן צוּנעָהמעָן אֵייעַר

לישוקן ור :

(0 8

פיגן;/ //
20 ({0
= =

זנם. ,
קארל ; ואס פעָרלאַנגט אִיהר !

בּיסינ; ! - לאַסט מיַך מיסטעֶר נאַטאַנואָהן, דעָן

העָרט, געֲהעֶר אִיךְ אוֹיף, װיַר זַנר בײה

פּעֶרבּרעֲכעֶר ,
מאנקאדזשאו נאַטאַנזאָהן 4 דאַם זײַט אֵיהר עָר יּנגעֶר נאַטאַג=

זאָהן 1! אֶה, בּיַן אִיךְ דאָךָאאַיין געֶמיַנעֶר קעָרל!

אִיךְ האַכּץָ דאָך געָהאָלפּעָן אֵייעֶר פאַטעֶר אלערױסטראַנעָן פאָן העָררן
בּיִסונג'ם קאַנטאָר , װאַט, זי גלויבּעָן ניִכט ; ראַ אִיסט נאָך רער
רעָסיִט .

קאר? ; מיִסטעֶר בּיְסונג ! אִיוט דאַס אִיהרעָ אוּנטעָרשריִפט ? וצוּרײַסט)
מאנקאדזשאו { װאָס טהוט אִיהר 1 דאַס אִיז דאָך 80,000 ראָלאַר ,
קארל {; שװײַנט! ניעמאַנר האַט דאַס רעָכט אִיבּעֶר מײַן פּאַטעֶר
פּעָרמעֶגעֶןְזָאוּנד אִיהר רושעָנטעָלמעֲנם אִיהר קאַנט געָהן !
מאנקארזשאוּ אֵגָּה רושעָנטעָלטענס! אִיהר קעָנט געָהן ‏

ביסינג ; אַך איסטער נאַטאַנזאָהן ! דאַס נוּטעָם װאַס אֵיהר טהוט מיט
אִיזט זאָ וי גיִפט פיָר מײַן העָרץ '

: וי *, 2
קארל ; אויף מײַן שׁװויִעֶר-פאַטעֶר דאַרף קײַן פּלעָק פאַלעָן, אוּנד
אִיהר מאָנקאַדושאוּ , װאַן אִיהר װיָרד אַייך בּעֶפעֶרן, װיַרר
איהר בּײַ מיר אֵיינץָ שטעֶלעָ האַבּעָן, זאָ לאַנג װו אִיהר
װיַרר לעָבּעָן,

מאנקאדזשאן ; אִיך דאַנקעָ זעָהר , אִיךְ נעֶכּעָ אֵיהנעֶן מײַן עֶהרעָף
װאָרט דאַם אִיךְ וועֶרדעָ מיך שאָן בּעֶסעָרן, נוּר

אֵיינעָ בּיִטטעָ, , . האַבּץָ אִיךְ צוּ אַייךְ, פאָן דעֶר צײַט אָן װאַס אִיהר
פאַטעָר אִיזט געָשטאָרבּעָן קאַן אִיךְ ניִכט שלאַפּעָן, װאַן אִיךְ װײַל נוּר
אַיין בּיִסכעֶן אוֹיסרוּהעָן דאַ קאָמט אִיהר נעשטאָרבּעֶנעֶר פּאַטעָר אינר
דריִקט מיך בּײַם האַלו, װי עֶס װײַוש אוֹיס האַט עֶר זיף פֹּעָר:
ליִעבּט אִין מײַן גאָרגעֶל, האַכָּ אִיךְ אַייךְ נעֶװואָלם בֹּעֶטֹעֶן, אַז אָיהר
זאָלט אַרוֹפּנעָהן אוֹיף דֹעָם הַוַיגעֶן בית-עילם און אִיהר זאָלט פעָר:
נאַשעָן אַפּאָר רוּצעָנֶר יתגרל'ם, אַז אֵייעֶר פאַטעָר זאָל ויך אָב
טשעפּעֶן פון מיר 4,/} 54 6 ליטיך אישץ 5 *י) (רישטג

קארל ; ראָס פלאַגעַן אִייך אֵייעֶרעָ גשויִסעְן, גאָס אֵיה האָט

אונשילרוג בּלוט פעֶרגאָסעָן ,

4 21 006 1!- 2
חתן , אִיך בּיִן געֶקוּמעֶן אִיהם פּיְהרעֶן צוּ דער חופּה פסר דלי | 7{
{ 2/

א 2 די ערשטע אוניווערסאלע בּוכהאנדלונג אין ווארשא.
מישקע נ;/עָר, װעלוועָל, דו מפט דאך זײַן רײַך וי מתשלה, ר קר הורכט (, קוּ ש 8ן ן |' . דיק 13.

ואס טיג דיר מאַלעָריִקאַ, דאָ אִין מאַלעָריִקאַ אִיז

: נצץ נ וין מאַכעָן אֵיין 2
דיַר נעַבּעֶך אוֹיקנעֶקראָכעָן די גאַנצעָ בּאֶרר, לאָמיר שוין מאַכעֶן אֵיין |
עָק , לאָמיַר שוין אָמאָל פאָהרעֶן אִין קעשעֲניאָוו . ר

אלע , א, א, אץ קעֶשָניאָו , אִין קעשׁנִיאו ‏ ! ! זעהר וויכטיג פיר בּוכהענדלער אוּן בּיבּליאטעקען !!

(8 אָרהאַנ ג) { | האָבּעֶנריג די לאַנגײיאָהריַנץ פּראַקטיקע אַלם פֿאַך:לײַטץ אין רֹעֶר בּיִכֿעֶר
/46= / ראַנזשע האָבּעֶן מיַר אײַנגעֶזעָהעֶן רי פֿיִעל שװעָריגקײַט אוּן אוּמזיסטץָ קאָסטעָן

ו װאָס דעֶר פּראָװיִנציעֶלעֶר קױפֿעָר פֿלעָנט שטעָנדיָג האָבּעֶן בּײִַם פֿעָרשאַפֿעָן

41 זיך בּיִכֿעֶר פֿון פֿעֶישיִערעָנעָ פֿעָרפֿאַסעֶר אוּן פֿעָרלעֲנעֶר, װײַל די בּיייעֶצט?
: עֶקזיִסטיִרעֶנרעָ בּוּכֿהאַנדלוּננעָן זײַעָנדיָג פֿעָראיַנטעָרעֶסיִרט צוּ פֿעָרשפּרײַטעָן בּלוֹין
זײַעֶרצָ אײַגעֶנעָ אוֹיסנאַבּעָן, האָבּעֶן זיִך ניִט געֶקעֶנט אָבּנעֶנֹּעֶן אוּם צופֿריַערעָנ
צוּשטעָלעָן די פֿאָדעָרוּנגעֶן פֿוּן די קוּנדעָן,

די בּוּכֿהאַנרלוּנג ,קוּלטוּר" האָט זיך נעֶשטעָלט רי אפֿנצַכּעָ, די אַלעָ
שװװירינקײַטעָן צוּ בּעֶזײַטיגעֶן אוּן שאַפֿעָן פֿאַר דֹעָם פּראָוויִנציעֶלעָן קױפֿעָר רי
בּעֶקוועֶמליִפֿקײַט אַז עֶר זאָל בַּעָקוּמעֶן אַלץ װאָס עָר דאַרף דורך אײַן אָרט
װאָס דאַדורך שפּאָרט עֶר זיך אײַן צײַט, מיָה אוּן קאָסטען,

אוּם צוּ פֿעָרװיִרקליפֿעָן די אוױפֿנאַבּעָ האָט זיַך די בּופֿהאַנדלונג ;קולטור"
געשאַפֿט דֹעָם גרעָסטעָן פֿעֶרקעָהר מיט אֵלֹעָ פֿעֶרלעֲגעֶר אוּן בּוּבֿהעָנרלעֶר אין
דעֶר װעָלט אַזױ, אַז װעָנרעָנדיָג זיִך דירעֶקְט צוּ דער בּוּכֿהאַנדלונג ,קוּלטור",
קאָן דעָר קיפֿעֶר לײַבֿט און שנעָל בּעָקוּמעָן אַלץ, װאָס איִהם 124 נוימיג,

איַן דער בּוּכֿהאַנדלונג ,קוּלמוּר" איַז שטעֶנדיַג צוּבּעֶקוּמעֶן דעֶם גרעֶסטעֶן
אוֹיסואַהל פֿון אַלעָרלײַ בּיִכעֶר אין איִדיִש, הַעֲבּרעֶאיִשׁ, רוּסיִש, פַּאָלניִשׁ און
אַנדעֶרץָ שפּראַכֿעָן}

דֹעֶָם גרעֶסטעֶן אוֹיסוואַהל פֿון יפֿעָרשיִערעָנעָ לעהרעִיבּיֵכֿעֶר אוּן מעַטאָרעֶן
איַן אַלץָ שפּראַכֿעַן אוֹיך אַלעָרלײַ ספּרי רומ"ל, סדורים, מחוורים ה' משים
א, א, װו,

אין בּוּפֿהאַנדלוּנג ,קולטור" געָפֿינט זיך שטעָנדיג אַגרױסעָר אוֹימווזָהל
פֿון אַלעָרלײַ בּיִלדעֶר, פּאָסט? אוּן אַנזיַכטס: קאַרטעָן, וואונש:קארטען, אַלבּאָבעָן,
: ;מאַפּעָם, נאָטעָן (איְריִשעָ אוּן אַלגעָטײַנע) אוּן אַלץ װאָס געֶהעֶרט צוּ בּוּכֿהאַנרעָל,
-‏ ש שיִקט אײַעֶרעָ בּעֶשטעֶלוּנגעֶן ניר איִן בּוּכֿהאַנדלונג , קוּלטור', ואוּ איָהר
װעָרט אֶר עֶנטליִך אוּן פּיִנקטליך בּשְאָאַנרעָלט מיִט דעָר גרעָמְטעֶר

שנ עָלקײַט, א |
מיט דעָם פֿעָרשפּאָרט איהר צײַט, מיָה אוּן אומויסטץש קאָסט;!ן

--י 7 )

אַדרעָם פֿון , קוּלטור";
184 ;הזע ממ8זק38. ;*"ג2עעידפמג עא,, .218 11 1114 13

6622 ט טל

-.,646:7916 23